de parlevinker

 

Al jaore ein vertrouwd beeld op de Maas in Belvend. Reeds in ôs jeug loog de motorboët "TIME IS MONEY" beej de loswal aan de Maas.

 

In 1932 is Jan van Hooren begôs met ut verkoupe van veural broëd, greunte, klômpe en háasse. Vlakbeej de sjtuu waas ut waal ein ideale plek öm te vente. Ömdet d'r maar ein sjloës waar, môsde de sjippers langer wachte öm gesjöt te waere. Heejdoor had de parlevinker den ouch miër tiéd öm laevesmiddele te verkoupe. Det waas waal flink hel wêrke, den det deej hae vanóet eine boët met roeisjpane.
 

Ôngevier  2 jaor later woort de roeiboët vervange door eine aope motorboët, met de naam "TIME IS MONEY".
Doordet ut eine aope boët waas, môs iddere aovend dae boët laeg waere gemak. Later haet Jan van Hooren dae boët zellef omgebouwd met ein euverkapping.
In 1963 kwaam zoon Wim beej pap op de parlevinker wêrke.

In 1962 woort de huidige boët, dae zeej zellef hebbe ôntworpe, as niej aangesjaf. Ouch deeze boët kreeg de naam "TIME IS MONEY".
Ut sjeep  is 11 maeter langk en 3 maeter 60 breid en haet eine diepgangk van 1 maeter 40, vurzéen van eine "Lister" motor met 88 pk.
Anno 2006 is Wim van Hooren nag de enigste parlevinker van Nederland.

 

 

ansichtkaart óet de jaore 60

 

 

 

 

In mei 1976 haet ut broeëdspaar Piet en Doriet Simons-Schatorie ein tochje met de parlevinker euver de Maas meuge make. Dit waas ein taegepresjtasie van Jan, umdet Doriet 'm in 't ziekehóes good verzorg had.

Sinds 1 mei 2008 is eigenaar Wim van Hooren gesjtop met zien parlevinkerbedriëf.

De boët is nôw in broëkliën beej ut Rotterdamse Havenmuseum.

 

 

De Sjnelle Sjprông

 

Sôndigs ginge weej meistal met ôzze pap wandele. De kammeräödjes meugde natuurlik mei en zoë trok Frans met eine koedeljach jônge door de Belvender dreve. Den leepe weej ens nao de Pruuse bos, of nao de Hoof en dök ouch in de richting van de Maas. Euveral had Frans waal ein verhäölke te vertelle wat beej die ömgaeving pasde. As weej beej de loswal aan de Maas waare, kwaame natuurlik de verhaole euver de hoëge watersjtande, maar ouch euver daen tiëd det der nag gen sjtuu waar en det de luuj in de druëge periodes zoemaar nao Baolder aan de anger kangk kôste loupe. Doordae liëge watersjtand kwaame zoewet 100 maeter ten zuje van café Maaszicht broksjtökke van ein ruwiene teveursjiën. Det waare hoëgswaarsjienlik de restante van ein kesjtiël , ein bezit van Erbert, de Hiër van Belvend.

 

De sage van de Sjnelle Sjprông

Op ut moment det Erbert, de Hiër van Belvend, vur zien kesjtiël aafsjiëd noom van zien vrou Ida van Lommel, kwaam d'r eine man in pelgrimskleijer nao ö-m toe. Hae makde ein deepe buiging vur Erbert en vroog öm ôngerdaak. Erbert kôs ut gezich van dae pelgrim neet zéen, ömdet det achter eine zjwarte sjluier verbôrge waar. Hae vertrouwde det neet, ömdet de sjtreek geteisterd woort door de Noormanne en mesjiens waar dit waal ein valsjtrik.

Erbert zei det hae pas antwaord kôs gaeve asse ut gezich zoog. Maar de pelgrim zei det hae zich aan ein gelofte môs haje; hae môs zien gezich bedekke toet hae in ut Heilige Langk waar. Door dees wäörd waar Erbert d'r hielemaol van euvertuug det hae met eine gôjje mins te maake had en goof dae man ôngerdaak. Daonao kôs hae met ein gerös hert met zien gevolg op jach gaon.

Ida van Lommel veulde zich echter met dae vraemde in hóes neet zoe op eur gemaak en trok zich daorum trük in eur baejvertrek, maar de ônrös bleef. Opens huërde Ida wet achter zich en beej ut ömdreije zoog ut dae zjwart-gesjluierde pelgrim sjtaon. Ida reep öm höllep, maar de paar minse die nag op ut sjlot waare, kôste det neet huëre. De vermomde pelgrim trôk ziene sjluier vur zien gezich weg en zag det hae gezjaore had wraak te nimme. Toen Ida ut groëte littaeke, det van de rechtersjlaop wies vurbeej ut linkeroug leep, zoog, wis het geliëk wae dae vraemde man waar. Ut waar Hermold de Noorman. In ein gevech met ziene man had de Noorman gesjmeek det Erbert ö-m neet doëd zou maake. Erbert belaofde de Noorman dette zien laeve zou sjpare. Maar hae had die wäörd nag neet óetgesjpraoke  of  Hermold de Noorman ôngernoom eine verradelikke aanval met ein biël op Erbert. Gelökkig kôs Erbert dae sjlaag opvange en in ut verdere gevech kreeg de Noorman zellefs zien eige biël in ut gezich. En det waar zeer vernederend vur ö-m gewaes en daorum kwaam hae nôw zien gram haole.

En dao sjtông hae, Hermold de Noorman, rech taege-euver Ida van Lommel en vertelde det Erbert op dit moment in de bös van Waldniel in ein hinderlaog zou loupe. Erbert zou ziene sjlaaf waere, maar det waar neet genôg......hae zou en môs ouch Ida hebbe en nôw had hae de kans öm Ida mei te nimme. Zô'n sjoëne en jônge vrou waar öm te begere en Ida zou ö-m tegemoet môtte kômme aan zien lichamelikke drifte.

Toen Ida dit alles huërde veel ut de Noorman vur de veut. Ut zou nag lever zien laeve gaeve den as vrouw in eur ïër aangetas te waere.

Dao wôl Hermold de Noorman niks van weite. Nae, de doëd van Ida waar ö-m niks waerd. Erbert zou iddere daag môtte zéen det zien vrouw Ida met eine Noorman ut laeve deilde. Ut môs ö-m geistelik hielemaol kepat maake. Det waar zien wraak.

De Noorman bukde zich al öm de jônge vrouw machteloos te maake. Ida sjprông op en deinsde trük en baejde toet God det hae redding zou bringe. Alles leek verlaore, maar dao huërde zeej opens allerlei leweij; Erbert waar aan de hinderlaog ônsjnap en ömdet hae ut ergste vreesde vur zien vrou, waar hae in volle galop nao zien sjlot in Belvend trükgekiërd. Toen Erbert ut vertrek in kwaam wao zien vrou vertoefde, wôl hae ut gevech met de Noorman aangaon. Hermold de Noorman begreep direk det d'r nôw gen genade mier zou zien en sjprông door ut geäöpende vinster in de Maas en vông dao ziene doëd.

Al zien Erbert en Ida al lang vergaete en is d'r van ut kesjtiël niks mier te zéen, de plek wao de Noorman ziene sjnelle sjprông deej, het nag altiëd de Sjnellesjprông.

bewerking van de sage de Snellesprong uit "Limburgse sagen en legenden" van Pierre Kemp

 

 

Ut Prinsesseböske en de Plak

In daen tiëd det ôzze pap nag as kingk aan de Indusjtriesjtraot woënde en hae waal ens nao groëtvader en groëtmooder in Geloë ging, den leeper door “de berg” richting Prinsesseböske. De grôngk van “de berg” besjtông oét sjtuufzangk, ouch waal papzangk geneumd.

Nao d’n oorlog begôste ze ônger angere met ’t bouwe van wuninge aan de Indusjtiesjtraot. D’r kwaame versjillende nieje sjtraote. Ein sjtraot kreeg de naam dae ôs môs herinnere aan det gebied: de Bergsjtraot. In 1950 woort centraal tösse die huzer van wuningbouwvereiniging St. Urbanus de huidige kerk van Belvend gebouwd. Rôngk daen tiëd kwaame d’r ouch huzer aan de Bergsjtraot, Dwarssjtraot, Pastoër Hermenssjtraot en Bossjtraot. Eine gas jaor later kwaam de aope plek tösse de Dwarssjtraot en de Irenelaan aan de beurt. En zoë verangerde langzaam maar zeker “de berg” in ein woëngebied. Naeve wuninge zoude d’r ouch rôngk de kerk winkels kômme. Maar det haet tog neet det gebrach wat men d’r van gedach had.

Gelökkig heufde neet alle natuur plaats te maake vur de wuningbouw. Vlakbeej de kerk ligk nag ein sjtökske greun, ofsjoën det döks in de gemeinteraod ein punt van discussie is gewaes, of ut Prinsesseböske waal of neet plaats zou môtte maake vur wuninge. Op de foto is nag waal te zeen, det d’r planne waare um eine waeg vanaaf dokter Willemse toet beej de kerk aan te legke.

Tösse de kerk en ut böske loog in ôs jeug ein flinke zangkplak. Nao sjoël troffe zich heej altiëd kinger. Ut waas den ouch ein ideale plek um te sjpeule. Heej kôsse koele graave, voetballe, de wingkvogel oplaote…..eigelik te vuël um op te neume. Ut feine sjtuufzangk zorgde d’r veur asse veels, det ut bienao gen piën deej. “De plak” waas ouch de aangeweze plek vur de sintermerteshoup. Al daag van te veure woort d’r vanalles aangesjlep um eine sjoëne houp te bouwe. En saoves met Sintermerte leepe weej achter de harmonie aan, um den nao aafloup van ut sjouwsjpel de baedelaer te achtervolge toet in ut böske. Maar dae zorgde d’r waal met ziene sjtek veur, det weej neet wiët meiginge

De verkenners hadde toen ouch al heur blokhut aan de rangk van ut böske ligke. De welpe en de verkenners deeje den ouch vuël in ut böske en op de plak.

Dit ganse gebied kwaam ouch good van pas beej ut haje van allerlei activiteiten.

Zoeas in juni 1959. Harmonie Kunst na Arbeid besjtông vieftig jaor. In en rôngk ein tent waas toen ein viëfdaags fiës. In 1969, beej ut diamante jubileum van de harmonie, waas d’r wir ein groët fiës op de plak en in ut böske.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

In de jaore 70 zien ze begônne “de plak” hielemaol volg te zette met wuninge. Op ut terrein van transjportbedriëf Brauer en in ut Prinsessenböske zien in ein later sjtaadiejum ouch wuuninge gebouwd.

bron: Simons-bulletin nr. 103, jan. 2005

 

de HORNCLUB of op zien Belvends de HÄÖRKLÖP

 

Op de iérste zôndig van december 1958 kwaam dees klöp beejein, öm de iërste sjtein te legke op de niejbouw van Hay van de Boën, de sigaremaeker en de veurzitter, aan de Julianasjtraot. Dees klöp van veurmalige vreejgezelle is in de oorlogsejaore 1940-1945 ônsjtaon en waal ônger de naam: C.O.T. - klöp van de gemeinte Belvend.

In 1958 is dae naam verangerd in de zgn. Häörklöp. Umdet de leeje, inmiddels bienao allemaol getrouwd, iddere iérste zôndig van de maond nao Häör ginge. Zeej ginge dao ut lid Herman Hoeze opzeuke, ömdet dae dao verpleeg woort. Ut sjoënste van dit maondelikse óetsjtepke waas natuurlik ut bezeuk aan de versjillende heilige hüskes die zeej ôngerwaeges taegekwaame. Ich heb mich ut verhaol laote vertelle det Piet Körsjes, de bankeer, 'ns ein kiër aan de beurt waas öm te rieje. De sjtart ging neet zoë veurtreffelik. Piet had pas ut riejbewiës en  hae kênde de waage onnag neet zoë good. Veurdet zeej weg kôste rieje, môs de auto ein sjtök achteróet gezatte waere. Allein, Piet kreeg de versjnelling neet in d'n achteróet. Nao eine tiéd plaare, pakde de angere kammeräöj de waage op, dreijde dae eine sjlaag, zoedet zeej weg kôste vaare.

Bóete de sjtein met opsjrif woort ouch eine loeije kaoker ingemetseld. In de kaoker zit de oorkonde die is óetgesjpraoke beej de niejbouw van Hay en Toos.

bron: mevr. Toos Boëne en mevr. Körsjes

foto's: mevr. Toos Boëne

 

 

 

 

 

 

 

 

 

v.l.n.r.: Toos en Hay, zoon Pieter en neef Jo Boonen (van Lei)

 

De leeje van de Hornklöp:

1. Wiel Hoeze, de sjlegter beej de kerk 2. Thé Hoeze, de gemeinteopzichter 3. Herm Hoeze, de latere kastelein oppe Ruiver (dit zien dreej breurs) 4. Jan Hoeze, de kopersjlaeger 5. Jan van Theike, de kastelein 6. Sjaak van Hoore, ein broor van Jan van Hoore de parlevingker  7. Toën Fila, eine zoon van pliesie Fila 8. Ties Verdônk, de sjilder 9. Sjraar (Op 't Veld) van de smeed 10. Lex Gäörts, gemeinteambtenaar 11. Piet Körsjes van de Boerenleenbank 12. Hay van de Boën, sigaremaeker

Verklaoring veur de naam C.O.T. klöp.

"C.O.T." wuërd óetgesjpraoke as "kot". Ein hiel plausibele verklaoring die ich heb gekreege is de volgende: de leeje van de klöp kwaame meistal beej de sjlegterie van Hoeze aan de Mert in Belvend beej-ein. Lingks naeve ut hóes waas ein vèrkesplaats. Det waas ein kleine aafgesjlaote rúumte, ouch waal ein (vèrkes)kot geneumd. Dingk onnag ens aan ut aad Belvends waord "kotje", de gevangenis, ouch ein kleine aafgesjlaote plek. Ömdet ut trefpunt ein kot waas, is heej-óet de naam "C.O.T.-klöp ônsjtaon. Ut wuërd allein angers gesjreeve, maar de óetsjpraok is ut zellefde.

25 jannewarie 2006

Bron: Sef Hoezen

 

 

Nao de aanleg van ut viadukt beej ut Kapelke van Geloë, zien de päörtjes in 2002 weggehaold

De päörtjes

Tiédes de kanalisaasie van de Maas in de 20-jaore zien die päörtjes dao gekômme. De bouw van de sjtuu  en de sjlóeze tösse 1924-1929 brach vuël werk met zich mei. Zoedoonde ginge dao Belvender werkluuj aan de sjlaag. Ouch Hollenger met ein leidinggaevende funksie kwaame nao Belvend. Zoe haet aan de Riëkswaeg, ter huëgte van de Singel in ut houte huuske (fam. Blom), eine óetveurder gewônd. De päörtjes zien toen aangelag gewaore öm d'r veur te zörge det zien kinger en de kinger van de angere Hollenger en ut werkvolk ein kortere verbinding kreege met ut dörp en de Maas.

bron: Belfelds Nieuws 29 juni 1962

 

 

De entree van Belvend in de 60-jaore waas ein herkenningspunt vur vuël minse die op bezeuk beej de femilie kwaame.

Lingks op de foto zeen weej ut hoes wao Gies van Schreurs ein (jeug)keffee had. Daonaeve ligk de garage en de beziënpomp van Iel van Jacobs. Hiel karakteristiek vur ut mertplein waas de reusachtige kesjtanjeboum. Helaas hebbe de ingreepe van de boumsjireurg d'r neet veur kênne zorge det dae boum vur Belvend behaje bleef.

 

 

 

 

De Kozakkenberg

Hier waren in het begin van de 19e eeuw Kozakken gelegerd. Deze Russische soldaten braadden het vlees niet, maar reden het zacht onder het zadel. De Kozakkenberg was een gedeelte van een duinenrij die dwars door Belfeld liep. Het fijne zand dat de Maas bij overstromingen achterliet, werd door de wind opgeblazen tot heuveltjes. Veel van die duinen zijn afgegraven. Bij Janssen-Dings gebruikte men  die "papzand" voor allerlei doeleinden. Wat nog mooier was, je kon op die plekken zo heerlijk spelen: "kóele grave, van de berg sjpringe, koiboi en indiaan sjpeule, verbergemüske dóon", enz. Er is heel wat tijd doorgebracht in de Kerkeberg, op de Kozakkenberg, in de "berg van Sjaan van Dijk". Restanten van die duinen zijn nog te vinden bij de "bergen beej de Gres" in het Patersböske en het gebied tussen de Rijksweg en de spoorlijn vanaf de Krekelsberg tot Hannes van de Berg. Langs de spoorlijn op het terrein van de voormalige gresbuizenfabriek van Janssen-Dings lag de Kozakkenberg. Helaas is die afgegraven. Dit gebied wordt momenteel heringericht als bedrijventerrein. Op het lager van dakpannenfabriek Janssen-Dings, grenzend aan het Muldersplein, lag ook nog een gedeelte van die duinenrij. Inmiddels heeft men de fabrieksgebouwen gesloopt en het hele terrein geëgaliseerd en is men gestart met de nieuwbouwwoningen in het Koramicplan.

september 2006

 

op deze luchtopname uit 1944 is de Kozakkenberg nog niet afgegraven

 

 

de visviéver

In 1977 woort in Belvend eine prachtige visviéver van 1,62 ha aangelag. De deepte varieerde van 0,80m toet 4,20m. Hengelsportvereninging De Stuwkanters had heejdoor ein unieke plek gekreege öm te visse. Binne de visklöp waas eine gruupke minse die zich "de jungskes van vruuger" neumde. Det waare allemaol 50-plussers of minse met ein beperking. Waekeliks ginge zeej eine middig in kompetiesieverbangk visse.

 

de jungskes van vruuger

sjtaond v.l.n.r.: Geraads, Frans Simons, Stals, ? , Fén Gerards, pliesie Maessen

op de huukskes v.l.n.r.: Hay van de Laak, Wiel Pijnenburg, Harie Boots, ?

liggend: Piet Coppers