Merkeldag of lotdag

Dat zijn die dagen die in het volksgeloof bijzonder belangrijk zijn, o.a. voor het levenslot van de mens, voor het gedijen van het vee en de gewassen, voor het weer. Hierbij denken we dan ook aan allerlei kerkelijke en seculiere feestdagen, verjaardagen, naamdagen en bijzondere gebeurtenissen binnen de familie.

1 jannewarie

Niejaorsdaag

Zalig Niejaor

De kat sjiet haor

D’n hôngk sjiet wors

Zalig Niejaor de braodwors

Det waas en is nag sjteeds eine sjoëne tiéd in ’t jaor. In de meiste gezinne heuf den nemes te wêrke. Alles sjteit in ’t teike van rös, gezelligheid en same eine gôjje roetsj in ’t nieje jaor te maake.

As kingk ziende dôchte weej ouch door te kênne haje, maar as weej den ens gepreuf hadde van det glaeske zeute roëje wiën, den vele ôs de uigskes al gauw toe. Pas toen weej get aajer waare, woort d’r beej ôs thóes ech door gehaje, d.w.z. weej bleeve langer op, keeke nao de Prúus met zien Silvesterprogramma’s en um twellef oor nao bóete, kiéke nao ’t veurwerk van Harie Wetzels beej ôs op de sjtraot.

In ôzze liëgere -sjoëltiéd begôs de niejaorsdaag sjmorges met ein versje. Dat hadde weej op sjoël geliërd en woort den vur pap en mam opgezag. Natuurlik ouch vur angere minse die in de loup van de daag beej ôs niejaor kwaame winse. Al waas ’t neet vuël,  ’t brach tog ein aardig centje op. Hadde weej gen versje, den zagte weej maar ’t volgende:

Met m’n handje op m’n hartje, vraag ik U alstublieft een kwartje

Op deeze sjpeciale fiësdaag kwaame in dae'n  tiéd altiéd ein paar collega’s van pap beej ôs eine niejaorsborrel drinke. Zeej begôste de daag beej Harie van de Hollänger, de bedriëfsleider van Jansse-Dings. Naodet zeej dao ein paar borrels hadde gedrônke, ginge ze ouch nag beej Pau Pieper, Sjaak Hillekens, Joën Hendriks, Harie Crienen efkes niejaor winse. As ôzze pap den nao zônne rônkgangk thóes kwaam, had d’r mei de petètjes sjoën gaar.

Det letste is ziene zoon Piet ouch waal ens euverkômme. Naodet hae met zien kammeräoj op versjillende plaatse niejaor waas gaon winse, kwaam hae miër doëd den laevend thóes. In de gangk woort door Pietje ein nieje vloerbedekking gelag en toen, zoë krank wie ’nen hôngk, veel hae in slaop op de bangk. Vanaaf det moment waas Piet zoëwiët vertrokke det hae pas nao vuël geboets en gehouw op deure en róete pap en mam huërde en binne kôs laote.

Toen ôzze pap nag ein menke waar, ging dae niejaorsdaag met zien elders nao opa en oma Simons in Geloë. Heej trof hae den oëms en tantes en naeve en nichte. Det waar den ein hiel fijn samezien. De kinger die amuseerde zich waal op de "boerderie" van opa en oma. Dao waar vol op plaats öm te sjpeule. De groëte en de kleine kinger deeje kringsjpelkes, zoeas ringele-rangele-roeze. Tössedoor kreege zeej niejaorskukskes en plats. Dae plats had de femilie vur opa en oma gebakke. Eine plats is ein rôngk plat krintebroëd en  is wet grôtter en dieker wie ein vlaaj. En öm d'n dors te lesse, lekkere miemeresap. De meis gelökkige waar tog daegene die de niejaorsbreef vur opa en oma moch veurlaeze, den dae kreeg ein döbbeltje vur in de sjpaarpot.

En as den nao verloup van tiëd de ganse koedeljach wir nao hóes toe ging, kôsse good merke det de oëms en tantes angere miemeresap hadde gedrônke. De alcohol in ut sepke zörgde d'r waal veur det de sjtoet al zingende door de sjtraote ging.

Weerspreuk

• Valt op 1 januari sneeuw, die in negen dagen niet verdwijnt, dan ligt hij negen weken naar het schijnt

6 jannewarie

Dreejkeuninge

Eine sjoëne daag. Weej as kinger hadde vreej van sjoël. ’s Morges môste weej natuurlik iërs nao de kerk. Det waas trouwes ein van de bezigheden wao weej iddere daag mêt begôste: opsjtaon, wasse, aete en den nao de kerk. En die jônge van Anneke en Frans zóote d’r altiéd. Dreejkeuninge beteikende ouch ’t einde van de Körstiéd. Naodet de beeldjes van de dreej keuninge iddere daag ein sjtökske waare opgesjaove nao ’t kiendje Jezus, sjtônge zeej den op 6 jannewarie in ’t sjtelke rôngk de kribbe. Balthazar, Melchior en Caspar hadde heur taak d’r wir opzitte. Nag efkes en den ginge zeej wir tösse de aaj krante in de doës met de körssjpulle. In versjillende gezinne woort op dae'n  daag eine kéek gebakke. In dae kéek zoot ein boën verborge en degene dae ’t sjtökske met de boën d’r in kreeg, waas dae daag de keuning en moch zoedoende bepaole wat dae'n  daag geaete woort. Beej ôs thóes deeje weej ouch waal ens mei aan dit ritueel, maar ’t waas miër óetzôngering den regel.

Weerspreuken

• Als 't Drie Koningen is in het land, stapt de vorst in het Vaderland

• Zoals de wind op Drie Koningen staat, staat hij bijna het hele jaar

• Met Drie Koningen lengt de dag, zoveel een geitje springen mag

• De Drie Koningen doen de dagen lengen en de nachten strengen

• Met Drie Koningen lengen de dagen een haneschreeuw

• Op Drie Koningen zijn de dagen gelengd, gelijk een ruiter op z'n peerd sprengt

31 jannewari

Heilige Ludovica, naamdag Wies

3 fibberwari

Heilige Blasius

Blasius, een Armeens bisschop, werd omstreeks 300 gevangen genomen en gefolterd met wolkammen en daarna volgde onthoofding te Sebastè (Armenië) in 316. Gedurende zijn gevangenschap was hij geketend opgeborgen in een gewelfde kerker, maar kon wel bezoek ontvangen. Op een dag kwam er een vrouw met haar kind. Haar zoontje dreigde te stikken in een vissengraat die in zijn keeltje was blijven hangen. Na een korte aanraking door Blasius kwam de vissengraat weer vrij en sprong de keel uit.

Patroon van: hen met keelaandoeningen, variërende van hoestje en keelpijn tot bof en astma.

’t Waas tog altiéd efkes sjpannend in de kerk as weej de Blasiuszaegen ginge haole. Vur pestoër of keplaon op de knéen zitte, den kwaame d’r twee krütselings euver elkaar gehaje kerse öm diene nek en den nag efkes loestere nao ein gebedje van de geistelikke. En as weej óet de kerk kwaame, kuchde weej ouch allemaol. Ein teike det de zaegening met de kerse gebaat had en desse vurluipig gên las mier heis van kaelpiën of ein verkadigheid.

Weerspreuken

• Als 't op St. Blasius regent of waait, zeven weken dat de wintermolen draait

• Blasius is een koud manneke, Apollonia (9 februari) een koud vrouwke

6 fibberwari

Heilige Dorothea, naamdag Doriet

Maagd en martelares. Legendarische heilige, die te Caesarea in Cappadocië onder Diocletianus de marteldood zou zijn gestorven in 311. De legende vertelt dat Dorothea op weg naar het schavot de naam van Jezus riep. En jongeling, genaamd Theophilus, spotte en zei tot haar dat hij zich zou bekeren als hij bloemen en vruchten uit de tuin van haar bruidegom zou ontvangen. Daarop verscheen er een engel en bracht een korf vol bloemen en vruchten naar de jongeling. Daarop knielde hij neer en bekeerde zich tot het christendom. Diocletianus werd daar zo kwaad om, dat hij Theophilus samen met Dorothea liet onthoofden.

Patrones van:  vrouwen in barensweeën, bloemenverkopers, fruithandelaars, tuinlui, bruiden, bierbrouwers, stervenden, pas gehuwden.
Patrones tegen: valse beschuldigingen, armoede.

Weerspreuken

• St. Dorothee, brengt meestal snee

14 fibberwari

Valentijnsdag

H. Valentius, een Romeins priester die in 270 n. Chr. te Rome werd onthoofd.

Ein fiës det in ôs kingerjaore zeker beej ôs thóes neet gevierd woort. Tegenwoordig is det tog eine daag dae door de middesjtand aangegreepe wuërd, um idderein dae dich dierbaar is, ein kaertje te sjteure of ein kleinigheid te gaeve óet dangkbaarheid.

Weerspreuken

• Is het bos met St. Valentijn in het wit gehuld, dan zijn weiden en akkers van vreugde vervuld

• Zonneschijn op St. Valentijn, geeft goede wijn

24 of 25 fibberwari (in ut sjrikkeljaor)

Heilige Matthias, naamdag Thijs.

Na de Hemelvaart van Christus werd hij tot apostel gekozen in plaats van Judas. Hij heeft het geloof eerst in Judea en later in Ethiopie verkondigd. In het jaar 63 is hij door de heidenen gestenigd en met een bijl vermoord. Keizer Helena gaf een deel van de relieken van de heilige apostel als geschenk aan bisschop Agritius van Trier (262-332). Het hoofd wordt in de Maria Maggiorekerk in Rome bewaard.

Patroon van: slagers, suikerbakkers, smeden, kleermakers.
Patroon tegen: kinkhoest, pokken, onvruchtbaar huwelijk.
Patroon voor: schoolbeginners.

Weerspreuken

• St. Matthijs breekt het ijs, maar wil het ijs niet breken, dan vriest het nog 6 weken

• Als St. Matthijs geeft sneeuw en ijs, dan kan men verwachten, het zal vriezen nog veertig nachten

5 miërt

Adrianus VI (1459-1523), naamdag Ad

Adriaan Florenszoon, ook bekend als Adrianus of Hadrianus werd in 1459 te Utrecht geboren en werd in 1523 tot paus gekozen. Adrianus VI was ook de eerste en daarmee de enigste paus van Nederlandse afkomst.

Weerspreuken

• Regen op St. Adriaan, laat niets meer droog staan

17 miërt

Heilige Gertrudis, naamdag Truus

Sint Geertruid, ook bekend als Gertrud of Gertrudis van Nijvel en van Geertruidenberg. Als jong meisje weigerde zij het huwelijk met een rijke man en ging in het klooster dat door haar moeder in 639 was gesticht. Haar persoon is omgeven met wonderen en verschijningen. Zij verdreef zeemonsters bij schepen. In de abdij daalde een vlammende bol op haar hoofd neer zonder haar te deren. Bij rattenplagen werd ze aangeroepen om de beesten te verdrijven. Het water dat ontsprong in de bron in een crypte van de Gertrudiskerk zou, over de akkers uitgegoten, zowel ratten als veldmuizen doen verdrijven. Zij is op 17 maart 659 op 33 jarige leeftijd overleden en ligt begraven in het klooster van Nijvel (België).

Patrones van: pelgrims, de stervenden, reizigers, ziekenhuizen, armen, weduwen en tuinmannen

Patrones tegen: muizenplagen en rattenplagen.

(Weer)spreuk

• St. Geertruid, die mooie bruid, blaast de snijder de kaars uit

• Op Sinte Geertruid, komt de warmte de grond uit

19 miërt

Heilige Jozef, naamdag Jos

De man van Maria en de (wettige) vader van Jezus, die bij de mensen uit zijn omgeving bekend stond als ‘zoon van Jozef’, was timmerman in Nazareth. De verering van Jozef is pas laat opgekomen. In 1479 werd zijn feest ingevoerd in de Romeinse kalender (19 maart). Beschermheilige van België.

Patroon van: echtparen, kinderen, christelijke gezinnen, jeugd, wezen,

kuisheid, arbeiders, houthakkers, timmerlui, meubelmakers, ingenieurs, begrafenisondernemers, opvoeders, uitgestotenen, reizigers, stervenden, een zalige dood.
Patroon bij: oogaandoeningen, hopeloze zaken.
Patroon tegen: bekoringen, woningnood.

Weerspreuk

• St. Jozef helder en klaar, geeft licht een vruchtbaar jaar

Vastelaovend

Reeds onze jeugd werd Vastelaovend gevierd. Toen we nog op de lagere school zaten, bleven de activiteiten beperkt tot het verkleden en het kijken naar de optocht. In de eerste tienerjaren van onze jeugd gingen we natuurlijk naar het jeugdbal. Hier werd dan samen met de jeugdprins gehost en uiterlijk om 22.00u was het feest afgelopen.

Het verkleden was meestal iets eenvoudiger dan nu. Geen volledige kostuums, maar meestal een of andere kiel en van een schminkdoos hadden wij nog nooit gehoord. Als kind zijnde waren de meeste jongens verkleed als cowboy, indiaan of boer. Als cowboy droeg je een rode zakdoek om je hals. Die hadden wij genoeg op voorraad, want pap gebruikte die dagelijks. De zakdoek kwam om je hals en de einden werden door een lucifersdoosje gehaald. Aan de broek, gewoon een broek die je ook doordeweeks droeg, kwam een "franje" door mam of door “de neijster” gemaakt. Verder droeg de cowboy "ein sjeetgewaer met pèstjungkes" en een hoed. Die spullen konden we allemaal bij kapper Janssen krijgen. Met een kurk, die even in de vlam werd gehouden, werden snor, baard of wenkbrauwen gemaakt. De lippenstift van mam zorgde er voor dat we prachtige “wengskes” kregen.

Zondags trok de "groëte optog" door het dorp en de dinsdagmiddag was voor de jeugd.

Aswoensdag

De vastelaovend is vurbeej, de Vaste geit beginne, viertig daag dich bepaolde dinge ôntzegke. Aswoensdaag, de iérste daag van de Vaste, begôs vur ôs wir met ein Mis. Nao aaflaop ginge weej den veur in de kerk ein assekrütske haole. Pesjtoër of keplaon makde met ein zwart goedje (as van palmtekskes) ein krütske vur op de kop. Den deeje weej as kinger meistal ein saort wedstriëd wae ’t langste det krütske op de kop kôs haje. En umdesse d’r neet aan meugsde kômme, deese det tog. En zoë waas mei det krütske sjnel weg. Pap ging, umdet d’r sjmorges al aan ’t wêrk waas, saoves nao de kerk ein assekrütske haole.

Weerspreuken

• Schijnt op Aswoensdag de zon, dan wordt het een goed appeljaar

• Het weer van Aswoensdag, houdt men de gehele vasten

De Vasten

Met Aswoensdag begon een 40-daagse vasten periode die tot Pasen voortduurde. Vooraf gaande werd 3 dagen feest gevierd, wat wij nu nog kennen als carnaval. Vasten is de voorbereiding op inwijdingen, boetedoeningen en teken van rouw.

Bóete ’t tog get minder aete, op de vriedig gaar gen vleis, hadde weej as kinger ouch nag ein vastetrummelke. Dao kwaame alle sjnoepjes in die weej doordewaeks in de winkel kreege, of die weej as belóening binnehaolde. Sôndigs kwaam det trummelke den van de kas aaf en woort d’r ein sjnuupke óet gehaold. Aan ’t einde van de vastetiéd (Paose) woort ’t rats leeg geaete.

Weerspreuk

• De vastentijd zonder regen, verkondigt een jaar met veel zegen

Witte Donderdag

Om twaalf uur 's middags luidden de klokken, een teken dat de vasten voorbij was. Dan gingen de klokken naar Rome. Als kind zijnde was je er vast van overtuigd dat die dan ook weg waren, want tot Paaszaterdag twaalf uur 's middags hoorde je geen enkele klokje luiden bij de kerk. ’s Middags gingen we met alle kinderen vanaf de school naar de kerk.

Goede Vrijdag

Natuurlijk weer ’s middags naar de kerk voor het verhaal van de kruisweg. Om drie uur was er een moment van stilte. Iedereen maakte dan een kruisteken. Ook de mensen die met hun werk bezig waren, of ergens naar toe gingen, stopten even om een kruis te slaan.

Om twaalf uur 's middags kwamen de klokken weer terug uit Rome. Regelmatig gingen we dan ook buiten kijken, of we ze niet voorbij zagen vliegen. Natuurlijk hebben we nooit dat moment mee  kunnen maken. Er waren natuurlijk altijd wel personen, met name volwassenen, die het wel hadden gezien; de klokken die overvlogen, vol met een lading paaseieren. Bij ons thuis werden dan 's middags de eieren geverfd. Bij de Jochijms, onze drogist, werden dan gekleurde strookjes gehaald. Deze werden aan een ketel met heet water toegevoegd. De eieren moesten een tijdje in het water liggen en waarachtig  kregen zij dan een mooi kleurtje. In de Goede Week gingen we ’s zaterdags met een lege fles naar de sacristie om die daar te laten vullen met wijwater, zodat thuis de wijwaterbakjes weer bijgevuld konden worden. De misdienaars gingen die dag rond om geld en eieren op te halen. Om zich reeds van verre aan te kondigen, werd er volop gebruik gemaakt van ratels. Maar omdat de route vrij groot was en het niet op een dag geklaard kon worden, werd er soms ook op Witte Donderdag en op Goede Vrijdag rond gegaan.

Pasen

Den ginge weej op ôs paosbes nao de kerk. Met Paose kreege weej meistal nieje kleijer. An van Passerfrits makde vur de maedjes van ôs de sjoënste kledjes en jes. De jônges kreege soms get niës óet Velde en later, toen zeej get aajer waare, ein pak van Staeves, de sjnieder aan de mert. Tösse häökskes:Thijs en Piet hebbe ouch ens met Mam, via Tante Wies óet Urmond eine wingkterjas in Stein gekôch. Die kreeg dao korting via de DSM, wao ome Lambaer werkte. Natuurlik raapde weej as kinger Paoseier in d’n haof. Mam had die den saoterdigs geverf. Rechheukige kleurstofblaedjes kwaame in werm water, dao woort get aek beej gedaon en nao ein tiedje waare de eier gekleurd.

Pap ging op tweede Paasdag naar café Maalbeek. Hier was dan de jaarlijkse eiertip van de Harmonie. Onder het genot van een glas bier werd er een soort wedstrijdje gehouden wie het langst zijn ei heel konden houden. De tegenstanders stoten de eieren met de punten tegen elkaar. Degene wiens ei niet gebarsten was, werd de winnaar en kreeg het ei van zijn tegenstander.

ein ei is gen ei

twië ei is ein half ei

dreej ei is een gans ei

en veer ei is ein paosei

Weerspreuken

• Pasen in maart, is niks waard

• Komt Pasen in april, dan staat de vriezeman stil

• Zo de wind met Pasen waait, zo waait hij tot Pinksteren

• Met Körsmis aan de deur, met Paose beej ’t veur

19 april

Heilige Leo, naamdag Leo

Op 12 februari 1049 gekroond als paus Leo IX. Hij reisde veel door West Europa en richtte veel kloosters in en wijdde veel kerken in. hij is vooral bekend om zijn Gregoriaanse hervormingen. Op een van zijn vele reizen viel Paus Leo IX in handen van de Noormannen. Tijdens de negen maanden durende gevangenschap werd de paus ernstig ziek. Op 12 maart 1054 werd hij vrij gelaten, maar verzwakt door de gevangenschap en zijn ziekte stierf hij op 19 april van datzelfde jaar.

Patroon van: muzikanten en organisten

Keuneginnedaag

Eine biezôngere daag in ut jaor. Prakties neemes heufde te wêrke. De vlag hông beej ôs thóes naeve de veurdeur en de hermenie trok door de sjtraote. De ganse morge waare weej op ut voetbalveld van Belfeldia. Dao waare weej met alle kinger van de liëgere sjoël drök bezig met allerhande Oudhollandse sjpelle. Ônger angere zakloupe, met eine laepel met ein ei d'r op ein bepaold parcour aaflegke, hélloupe en angere atletiek ôngerdeile, met eine blinddook veur ut ein of anger sjpel doon, allerlei sjpelkes met eine bal. De winners kreege van de meister of de juffrouw natuurlik eine sjoëne priës.

In 1962 organiseerde ut Oranje Kommitee de 10^e jeugfietstog. Deeze rally met eenvoudige opdrachte ging, vanwaege ut verkiërsgevaor, groëtedeils bóete de bebouwde kôm. Beej de groep 12 jaor en aajer woort door laoting Henk Bloomers de haufwinner.

bron: Belfelds Nieuws 4 mei 1962

Keuneginnedaag 1963, Indesjtriesjtraot

v.l.n.r.: Jan Peeters, Piet Simons, Wim Wetzels, Mariet Peeters, Annie Pubben

11 - 14 mei

IJsheiligen

Vaak is het in deze periode wat kouder en kan het tot nachtvorst komen. De IJsheiligen beginnen traditioneel op 11 mei en eindigen op 14 mei. Mamertus 11 mei, Servatius 12 mei, Pancratius 13 mei en Bonifatius 14 mei.

Weerspreuken

• Het kan vriezen tot in mei, tot de IJsheiligen zijn voorbij

• Voor IJsheiligen de bloemen buiten,veelal kun je daar naar fluiten,wacht af tot ze zijn voorbij, de bloemen zijn u daarvoor blij

Deeze letste sjpreuk waas zeker vur jaore trük ein waorheid wie ein koe. Dôw kôs toen nörges veur dae tiéd einjaorige plante vur in ‘t bloomehäofke kriége. Nôw lik det hiel angers. In de maonde miërt en april zien die bloome al in alle tuincentra vol op te kriége.

25 mei

St. Urbanus, patroon van Belfeld

In zijn tijd waren er geen heftige vervolgingen. Veel martelverhalen over paus Urbanus zijn dan ook schromelijk overdreven en passen in de legende vorming. Dan is er nog een andere legende: Urbanus zou geschreven hebben dat kelken en dergelijke van zilver moesten zijn. En uit de kelk komt de miswijn. Die wordt verbouwd door wijnboeren en zo werd Urbanus beschermheer van de wijnbouw. Helemaal omdat omstreeks 25 mei ook de wijnstok gaat bloeien. Urbanus was paus van 222 tot 230.

Op het feest van de H. Martelaar Urbanus bloeit in de tuinen de “Urbanusroës”, een sierplant die behoort tot de pioenen.

Patroon van: de wijnboeren, kuipers en van de landbouw in het algemeen.

Weerspreuken

• St. Urbanis in de zon, wijn in de ton

de letste zôndig van mei

Kermis

Alwir ein paar daage vreej van sjoël. Tiédes de opbouw ginge weej al dökker kiéke. Det had tog waal get. De hiele mert woort vol gezatte met allerlei kräöm en kermisattraksies, zoe-as ônger angere de boetsautoos, de sjômmels, de zweef en de kerresel. De Sjtaasionssjtaot sjting vol met woënwaages. Heej waas den de tiédelikke verbliéfplaats. Naodet weej sôndigs ut kermisgeld hadde gekreege, soms wet ekstraas van opa of oma of eine oëm of tante, ging ut sjnel nao de mert beej de baog. Ut kermisgeld bedroog maar ein paar döbbeltjes, dus weej kôste ech neet ruig dóon. Asse beej Miene van Mäöske wet sjnoep vur dich zellef en ein paar pindarotsjes vur mam hads gekoch, waas ut kermisgeld bèkans op.

De voorjaarskermis is aan het verwateren. Het is niet meer het feest voor de ooms, tantes en familie in Belfeld. Het is ook niet meer het feest dat de bakkers en slagers vlaaien en kilo's vlees naar de klanten brengen.

Al enkele jaren geleden is in de raadsvergadering de vraag gesteld of de kermis nog wel leefde. Daar is geen uitspraak over gedaan.

De volgende attracties zijn op de markt aanwezig: draaimolen, schiettent, pindakraam, ijskraam, grijpkraan, balco-rotorsport, snoepkraam, auto-scooter en de viskraam.

bron: Belfelds Nieuws 24 mei 1963

13 juni

H. Antonius van Padua, priester en kerkleraar

Geboren  te Lissabon in 1195. Hij werd in 1212 tot priester gewijd. Het was zijn wens was het geloof te verkondigen in Noord-Afrika, maar de moord op vijf jonge Franciscaner monniken in Marokko door de Mohammedanen, maakte een diepe indruk op hem. Hij werd zwaar ziek in Afrika waar hij met veel inzet het predikt-ambt vervulde. Toen werd zijn werkterrein Frankrijk en aansluitend Italie en hij vocht tegen de dwaalleraren. Veel gelovigen vonden door toedoen van Antonius hun weg naar het geloof terug. Vele duizenden mensen kon hij in een keer toespreken en men kon dan een speld horen vallen.

Patroon van:  Franciscanen, verloren voorwerpen, vrouwen en kinderen, de armen, bakkers, mijnwerkers, het huwelijk, de reizigers, de verliefden.
Patroon tegen: schipbreuk, de pest, koorts.

Versje

Wanneer je iets kwijt bent en je hebt overal keer op keer naar iets gezocht en je kunt het maar  niet vinden, vraag je aan Antonius hulp d.m.v. dit zinnetje:

H. Antonius, beste vrind, zorg dat ik mijn…(naam verloren voorwerp) vind.

Oma Fabriek spreekt niet van de H. Antonius, maar van Tuünke.

25 juni

Wilhelmus van Vercelli, naamdag Wil

Wilhelm werd geboren rond het jaar 1085 in Vercelli (Italië). Op jonge leeftijd verloor hij zijn ouders en vertrok op veertien jarige leeftijd op bedevaart naar Santiago de Compostella. Hier besloot hij zijn leven geheel aan God toe te wijden en verbleef als kluizenaar op de Monte Solicoli. Hier gaf hij een blinde man zijn gezichtsvermogen terug. Na twee jaar wilde Wilhelmus meer en hij vertrok naar het heilige Land. Daar aangekomen besloot hij zijn gehele kracht in Italië in te zetten. Hij vestigde zich als kluizenaar op de Monte Vergine. (berg van de H. Maagd). Rond 1118 kwamen de eerste volgelingen, die door zijn voorbeeldige levenswijze waren geraakt, naar de berg. Een jaar later besloot Wilhelmus een nieuwe congregatie van kluizenaars te stichten, geheel naar de regels van de H. Benedictus. In de jaren die volgden stichtte hij meerdere kloosters door geheel Italië waaronder St. Salvatore di Goleto waar ook een vrouwencongregatie kwam. In het klooster St. Salvatore di Goleto stierf Wilhelm op 25 juni 1142. Hij werd later begraven in het nog bestaande klooster op de Monte Vergine. Nog steeds is dit een beroemd Mariaheiligdom waar jaarlijks vele pelgrims hun heil zoeken.
In het jaar 1785 werd hij door paus Pius VI heilig verklaard.

Wil is de enige in het gezin die geen vrouwelijke patroonheilige heeft.

Heilige Petrus en Paulus, naamdag Piet.

Petrus was reeds in Jeruzalem een vooraanstaand verdediger van het Christelijk geloof. Zijn oorspronkelijke naam is Simon en hij leefde in Kafarnaum (Israël) waar hij als visser zijn brood verdiende. "En gij zijt Petrus, en op deze steenrots zal ik Mijn kerk bouwen". Petrus wordt door Jezus benoemd tot eerste opvolger en hoofd van de Kerk. Hij werd een vurig prediker en ondernam veel missiereizen naar Antiochie en Klein-Azie en tenslotte  naar Rome ten tijde van keizer Nero. Rome was het centrum van de toenmalige wereld en Petrus wilde van hieruit het geloof in de Verrezen Christus aan de mensheid verkondigen. Nero wilde dit verhinderen en liet Petrus gevangen nemen en hem ter dood veroordelen. Petrus onderging de uitspraak gelaten en het enige wat hij vroeg, was om niet zoals zijn Heer te mogen sterven, maar omgekeerd. (Hij had Jezus tijdens zijn gevangenneming, driemaal verloochend). Petrus stierf in het jaar 67 in het Romeinse circus de kruisdood.

Patroon van: de pausen, slagers, glazeniers, ruitenzetters, meubelmakers, horlogemakers, slotenmakers, smeden, loodgieters, pottenbakkers, metselaars, steenbakkers, nettenmakers, steenhouwers, vissers, visverkopers, schippers, schipbreukelingen, boetelingen, de belijders, de maagden.
Patroon tegen: diefstal, slangenbeten, hondsdolheid, koorts, bezetenheid, voetkwalen.

Paulus

Afkomstig uit een joodse familie uit Zuid Turkije was Saulus, zijn oorspronkelijke naam, geneutraliseerd als Romeins staatsburger. Hij kreeg een opleiding in tempelschool te Jeruzalem en was als jood streng van leer en overtuigd christenvervolger. Na drie jaar van inkeer kwam hij terug in Jeruzalem, maar nu ontweken de christenen hem angstvallig omdat ze niet geloven konden dat deze voormalige christenvervolger nu een discipel geworden was. De weg voor de missiereizen en bekering lag nu open. Saulus veranderde zijn naam in Paulus (de Geringe).
Op een van zijn reizen is hij in Griekenland gearresteerd en overgebracht naar Rome om daar terecht gesteld worden. Als Romeins staatsburger werd hij onthoofd door het zwaard. Naar men zegt werd op dezelfde 29 juni ook Petrus berecht. Maar omdat Petrus Paulus overschaduwt, heeft Paulus zijn dag op 25 januari gekregen.

Patroon van: katholieke pers, theologen, zielzorgers, touwslagers, arbeidsters, wevers, korfvlechters, vruchtbare velden.
Patroon voor: regen.
Patroon tegen: angst, kramp, oorpijn.

Weerpreuken

• Sint Pieter helder en klaar, is een goed iemenjaar
• Is er op St. Paulus sneeuw of regen, dan komt een mager jaar ons tegen

15 juli

Heilige Henricus, naamdag Henk

Henricus II, in 973 geboren, was Hertog van Beieren en keizer van Duitsland. Hij was de beschermer en de weldoener van kloosters en kerken, leefde als een Heilige, een voorbeeld voor allen en stierf op het kasteel Crone bij Halberstadt in 1024.

Zijn vrouw Cunigonde is de patrones van zwangere vrouwen, keizer Hendrik II is de patroon van kinderloosheid, de graven, de gehandicapten en de verstotenen.

Weerspreuken

• Met St. Henricus regen, veertig dagen regen

• Met St. Henricus droog, zeven weken droog

20 juli

Margareta of Margarita, naamdag Margriet

Ondanks haar mateloos populaire verering is niets over haar leven met zekerheid te zeggen. Vrijwel alles is gebaseerd op legendevorming. Geboren als dochter van een heidense priester in Antiochië liet ze zich toch bekeren tot het christendom. Daarop werd ze het huis uitgestuurd en werd schaapsherder. Maar vanwege haar schoonheid liet de prefect een oogje op haar vallen. Margaretha moest niets van de prefect hebben en als wraak hierop liet hij Margaretha folteren. In de gevangenis kreeg ze bezoek van een duivelse demon. Deze verslond haar, maar het kruis wat Margaretha droeg bleef in de strot van het monster steken. Margaretha werd weer uitgebraakt. (Dit maakte haar tot patrones van de geboorte van kinderen). De volgende dag werden voorbereidingen getroffen voor executie op de brandstapel. Duizenden toeschouwers zagen hoe Margaretha de brandstapel overleefde en bekeerden zich massaal. Uiteindelijk werd Margaretha in 257 onthoofd te Antiochië in Pisidië
Patrones van: Boeren, maagden, meisjes, pleegmoeders, gehuwde vrouwen, de moeilijke geboorte, vruchtbaarheid.
Patrones tegen: wonden, aangezichtsziekten, onvruchtbaarheid.
 

Weerspreuken

• Als de eerste peer komt met St. Margriet, dan men overal de oogst beginnen ziet

• Regent het op St. Margriet, dan krijgen we 6 weken een natten tied

• Geeft Margriet geen zonneschijn, het hooi zal licht bedorven zijn

26 juli 

Heilige Anna, naamdag mam en Annie

Getrouwd met de heilige Joachim, een bemiddeld burger uit Nazareth. Uit angst kinderloos te blijven baden ze tot God om toch vooral een kind te krijgen. Een engel bezorgde de boodschap dat het kind onderweg was. Op 8 september zag de H. Maagd Maria het levenslicht. Van Anna weten we dat ze in elk geval de kleutertijd van Jezus nog heeft meegemaakt. Op sommige afbeeldingen zie je Anna met haar dochter en kleinkind op de schoot. Met nadruk wijst Anna op het piemeltje van Jezus, weer om de menselijkheid te versterken. Anna wordt aangeroepen om een echtgenoot en als dat gelukt is, vervolgens om niet kinderloos te blijven.

Patrones van: huwelijk, gelukkige geboorte, gelukkig huwelijk, kinderzegen, moeders, weduwen, huisvrouwen, arbeidsters, mijnwerkers, kantklossers, molenaars, marktkooplieden, touwslagers, houtsnijders, wevers, kleermakers, knechten, verloren voorwerpen, zeelieden en naaisters.
Patrones tegen: overvloedige regen, onweer.
 

Weerspreuken

• Mêt St. An is ’t kaore in de sjeur of in de ban

• Bouwen met St. Anna mieren bergen, dan zal ons de winter tergen

18 augustus

Helena, naamdag Lea

8 september

Maria-Geboorte, naamdag Riet

Vandaag wordt de geboorte van Maria herdacht. Maria was de moeder van het Christuskind. Haar ouders, Anna en Joachim, vreesden kinderloos te blijven en baden tot God om dat af te wenden. Onvruchtbaarheid was toen nog een beschamend gedachtengoed. Dit werd gehoord en via een engel vernamen beiden, Anna thuis en Joachim op het veld, dat zij een kind konden verwachten. Negen maanden later kwam Maria ter wereld. Maria was bij haar geboorte de schrik van de duivel en zonder zonde.

Weerspreuken

• Op Maria Geboort, trekken de zwaluwen voort

• Het weer van Lieve Vrouw Geboort, duurt gaarne zo vier weken voort

11 september

Trouwdag van Anneke en Frans

11 september 1946

Kerkelijk huwelijk van Frans en Anneke in de St. Gertrudis Kerk te Beesel.

De verwoestingen van de 2e Wereldoorlog hebben nog duidelijk hun sporen nagelaten. 

De Koperen Bruiloft werd niet gevierd. Ze wisten niet eens dat ze al zolang getrouwd waren. De postbode bracht een kaart. Deze kaart was van Tante Toos van Ome Toon Dings. "Maar Frans, môsse ens kiéke, heej ein kaart van Toos, weej zien vandaag 12½ jaor getrouwd, dao hebbe weej gaar neet aan gedach........" En dat was het hele feest.

september 1971

De Zilveren Bruiloft werd wel uitbundig gevierd. De kinderen waren inmiddels wat ouder, dus die hielden die datum wel in de gaten. Reeds een hele tijd van te voren begon de "bubs" met sparen. Dit resulteerde uiteindelijk in een reis naar Oostenrijk. Toevallig wonnen Pap en Mam ook nog bij de Harmonie een reis naar Oostenrijk en wel naar Birgitz. Dus dat kwam heel goed uit. De bruiloft werd gehouden in Café Maaszicht. In die tijd hét café waar de meeste bruiloften werden gehouden. Toen we met z'n allen na de H. Mis naar de feestzaal waren vertrokken, kwamen we tot de ontdekking dat er nog geen foto van het bruidspaar met de kinderen en aanhang was gemaakt. In aller ijl werd nog gauw een fotograaf besteld. En die heeft er een leuk plaatje van gemaakt.

september 1986

De Smaragden Bruiloft

Bij het 40-jarig huwelijksfeest zijn Pap en Mam met de kinderen, de aangetrouwde kinderen en de kleinkinderen een dag naar Zuid-Limburg geweest. Eerst een H. Mis in het kerkje van Mesch, daarna naar Slenaken. Hier werd gewandeld en bij Ome Harie lekker gegeten.

De rijkdom van 40 jaar huwelijk

In het begin waren ze met z'n tweeën, maar alras begonnen de weeën

Twee wezentjes kwamen op aarde, van een niet te bepalen waarde

Wat een rijkdom, beste mensen, maar An en Frans hadden nog wensen

Enkele jaren gingen voorbij en velen schaarden zich in de rij

Acht kinderen....een rijkdom beste mensen, wat moet je je nog wensen?

Weer gingen er jaren voorbij, andere schone dochters en zonen kwamen erbij

Opa en oma zijn, meer dan een dozijn, wat een rijkdom....het is zo fijn

Deze rijkdom is niet uit te drukken in geld, toch hebben wij eens geteld

Acht kinderen plus acht schone dochters en zonen, laat ons tot zestien komen

Daarbij veertien kinderen klein, dat moet samen dertig zijn

Keer honderd gulden maakt dat een aardig bedrag, deel het door twee en dat is wat je houden mag.

Dit gedicht is voorgedragen bij het aanbieden van het cadeau

De Vermiljoenen Bruiloft

Ook de 45^ste huwelijkdag werd plechtig herdacht. Weer zijn we met z'n allen naar Zuid-Limburg gegaan, maar dit keer met de bus van Rob Janzen uit Belfeld.

Voor het bruidspaar was het een complete verrassing waar het gezelschap naar toe zou gaan. De rit met de autobus was heel gezellig, zeker omdat er ook nog gekiend werd.

Ging de bus naar België om mam eens echt kennis te laten maken met het kienspel?

Na verloop van tijd stopte de bus bij de Jezuïeten Grotten in de St. Pietersberg te Maastricht. Hier kregen we een interessante rondleiding. Nadat we op het bruidspaar een toost hadden uitgebracht, werd de reis voortgezet naar Slenaken. Bij ome Harie en tante Lies stond weer een heerlijke maaltijd klaar.

In de avonuren reden we weer richting belfeld en zat het feest er weer op.

september 1996

De Gouden Bruiloft

Wat een dag! Met een prachtige oude Citroën werd het gouden bruidspaar naar de kerk gebracht. Hier werd tot hun grote verrassing in de H. Mis door een aantal leden van de harmonie gespeeld. Na deze viering ging het gezelschap, bestaande uit ongeveer 70 gasten, naar de zaal van café Juliana te Belfeld, waar de tafels reeds gedekt stonden. Na de koffietafel kregen Pap en Mam een cadeau aangeboden van de kinderen en kleinkinderen. Van “de groten“ kregen ze naast een tweetal volgeplakte fotoalbums ook nog een weekend naar Remagen (Duitsland) aangeboden. De kleinkinderen verrasten Opa en Oma met een mooi schilderij van hun vorige woning aan de Industriestraat. Na een drukke receptie, die muzikaal werd opgeluisterd door de harmonie Kunst Na Arbeid, begon een héél gezellige feestavond met muziek, dans en voordrachten. Met een heerlijk koud buffet werd de avond afgesloten en konden Frans en Anneke samen met de gasten terugkijken op een geslaagde feestdag.

Een van de mooiste momenten van die dag was ongetwijfeld de receptie. Geweldig wat een opkomst. Het was meer een grote reünie. Vaak hoorde je dan ook de opmerking: kense dae neet mier, wetse waal det.......

de derde zôndig in september

Femiliedaag

Op deeze daag kump ut gezin van Anneke en Frans beejein, öm saame gezellig d'n daag door te bringe. De femiliedaag vingk zien oorsjprông in de pekskesaovend. (kiék ouch beej 6 december). Midde jaore 70 zien weej dao mei begôs. Aanvankelik beej Pap en Mam thóes en daonao beej toerbeurt beej ein van de kinger. In 1989 hebbe weej de pekskesaovend aafgesjaf en in de plaats daovan kwaam de Simonscup. Tog nag sjteeds gezellig bee ein, maar met ein wedsjtriëd-element. Activiteite dóon waose punte mei kêns skoore, zoedet d'r óeteindelik eine winner is, dae de Simonscup in ônvangs meug neeme. Waal waas ut moeilik altiéd eine gesjikte datum te vinge. Daorum zien weej gauw genôg euver gesjtap nao ein vas moment in ut jaor, namelik de 3e zôndig in september.

Kermis

kiék ouch ens beej: letste zôndig van mei

4 oktober

Franciscus van Assisië, naamdag Pap

Stichter van de Minderbroeders, de Capucijnen, de Clarissen en de z.g. Derde Orde. Stierf in 1226, patroon van de wevers, omdat zijn vader zijdehandelaar was. Zijn liefde voor de natuur en dieren in het bijzonder maakte hem tot patroon van de dieren.

Weerspreuk

• Vanaf Franciscusdag, de boer zaaien mag

16 oktober

H. Gerardus van Majella, naamdag Ger

Gerardus werd op 23 april 1726 als zoon van een kleermaker geboren in het plaatsje Muro Lucano, nabij Napels in Zuid-Italie. Met 23 jarige leeftijd trad hij het klooster in. Hij werkte er als portier, kleermaker, koster, geldinzamelaar en ziekenverpleger. Vijf jaar na zijn intrede legde Gerardus de eeuwige geloften af. Hij stond bekend om zijn visioenen en de wonderen die hij verrichtte. Op 16 oktober 1755 overleed Gerardus in het klooster Caposele nabij Napels en werd hier ook begraven. Vanaf die tijd reeds was zijn graf het doel van vele pelgrims. Hij wordt vooral vereerd door vrouwen die een kind wensen of zwanger zijn. In Europa zijn veel bedevaartplaatsen hem ter ere. In Nederland is dat Wittem.

Patroon van : de kleermakers

Weerspreuken

• Is oktober warm en fijn, het zal een scherpe winter zijn; maar is hij nat en koel, ’t is van een zachte winter ’t voorgevoel

• Oktober brengt ons wijn en zonnige dagen, maar ook jicht en andere plagen

1 november

Allerheiligen

Op dae'n daag, as sôndig gevierd, ginge weej altiéd as kinger met pap al wandelend nao ’t kerkhaof aan de Maas. Ut waas d'n daag det de geluivige alle heilige en marterlaare herdachte. ’t Graaf van Opa Ties waas den fijn opgemak. Alles waas met greun zeip good sjoën gemak. En de pot kerkhaofbloome (chrysanten) onbrook neet. Ouch ginge weej nao angere graave kiéke. En den wis Pap altiéd waal get euver die persoëne te vertelle. In 1960 woort in ôs langk besjlaote öm Allerheiligedaag neet mier as vreeje daag aan te merke.

Weerspreuken

• Houden de kraaien voor Allerheiligen school, zorg dan voor hout en kool

• Als het met Allerheiligen sneeuwt, leg dan uw pels gereed

• Met Allerheiligen vochtig weer, sneeuwbuien volgen keer op keer

• Brengt Allerheiligen de winter aan, dan doet Martinus (11 nov.) de zomer staan

• Geeft Allerheiligen zonneschijn, dan zal het spoedig winter zijn

• Na het zomertje van Allerheiligen, kan u voor de winter niet beveiligen

   

   

   

2 november

Allerzielen
Op deze katholieke feestdag worden de gestorven mensen herdacht. Het is een dag waarop wordt gebeden voor de zielen van alle doden.

Allerzielen was een feest van droefheid. Het priesterkoor was dan ook getooid in grijszwarte tinten. Doeken, in lange banen, hingen boven het altaar. Rondom waren de muren behangen met mooie geborduurde kleden in dezelfde kleuren. Die morgen werden extra  missen gehouden. Zoals gewoonlijk zaten wij natuurlijk weer in de kerk. Piet was zo gefascineerd door die mooie versiering van de kerk, dat hij helemaal niet in de gaten had wanneer een mis was afgelopen. Pas toen hij daar vrij lang gezeten had, intussen was de 3e mis al bezig, kwam hij er achter dat hij allang thuis had kunnen zijn. Maar ja, onder een mis naar buiten gaan…..dat kon niet, dus na anderhalf uur zat “zijn misje” erop. Met Allerzielen was het gebruikelijk om aflaten te verdienen voor de zielen in het Vagevuur. Wat dat precies inhield wisten wij ook niet, maar we moesten toch naar de kerk. Bidden voor de zondaars, zodat die alsnog vanuit het Vagevuur in de hemel werden opgenomen. Je moest dan meerdere malen vijf Onzevaders en vijf Weesgegroetjes bidden. Dat deden we dan voor bekende overledenen. Na iedere aflaat liep je even naar buiten en dan begon je weer aan de volgende aflaat. Dat gebeurde dan in zo’n razend tempo om maar weer zo snel mogelijk naar huis te kunnen gaan.

Weerspreuken

• Allerzielen zonder vuur, spaart geen brandhout uit de schuur

• Sneeuw op Allerzielen, voorspelt een zacht voorjaar

11 november

St. Martinus

Geboren in 316 te Sabria in Hongarije, in de landstreek Pannonie. Op 15-jarige leeftijd trad hij in het leger en diende onder keizer Constantius en  keizer Julianus. Drie jaar later werd hij gedoopt en bleef nog twee jaar in dienst. Bij de stadspoorten ontmoette hij eens een naakte bedelaar, die hem om Christus' wil een aalmoes vroeg. Omdat hij niets dan zijn wapen had, gaf hij hem een stuk van zijn soldatenmantel. In die tijd behoorde een helft van de kleding aan de keizer en de andere helft was persoonlijk bezit. In een droom verscheen hem de avond daarop Christus met de helft van zijn mantel om zich heen geslagen. "Wat je voor de geringste van mijn broeders hebt gedaan, dat heb je aan Mij gedaan". Zijn besluit stond toen vast; hij werd priester. Vol overgave verkondigde St.Maarten overal het H.Evangelie en bestreed het heersende heidendom. Hij was geliefd bij de gehele bevolking vanwege zijn gerechtigheid en voorbeeldig leven. De heilige Martinus stierf op 11 november rond het jaar 398 op 80 jarige leeftijd te Candes, een parochie in zijn bisdom.

Sintermerte waas waal eine sjpesiale daag. Euverdaag gingse dökker kiéke of de troshoup al klaor waas. Al daag van te veure woort d’r vanalles aangesjlep um eine sjoëne houp te bouwen. Saoves ginge weej rôngk 18.30 oor vanaaf de mert same met Sintermerte en zien paerd, de harmonie en bienao alle kinger van ut dörp in optog  nao de houp op de plak beej de kerk. Maar veurdet ut zoewiët waas, môsde d'r iërs thóes nag wet veurbereidinge getroffe waere. De fakkel kreeg ein gôjje insjpeksiebeurt. Meistal waas dae heej en dao kepot, den dao woort ouch dökker in ut jaor mei gesjpûld, maar plekbangk brach de oplossing. Den kerskes zeuke, want de fakkel môs ouch branne. Natuurlik gen kers op maot, dus beejwêrke met ein petattemêtske, zoedet ut tog in det haajerke bleef zitte. De aadste kinger drooge genne fakkel mier , maar hadde de zweigelkes in de tes. D'r waare ouch kinger die ein óetgeholde sôkkerbiet as fakkel drooge. Ouch ôzze pap maakte zich klaor vur de optog. Met vuël gehannes kwaam de batterie in de harmeniemöts. En as den einmaol ut lempke nao vuël knômmele op de gôjje plaats zóot, deej det ut onnag neet. Natuurlik ein laeg batterie. Dao hadde weej dök mei in d'n duuster gesjpeuld. Op nao de mert, dao waas ut verzamelpunt, wachte op ut paerd met Sintermerte. Veurdet d'n optog aan ut trekke waas, ginge d'r al hiel wet fakkels in vlamme op. Ut kerske veel öm, of de fakkel hông sjeif, de wingk sjpeulde dich parte, al met al dök vur mennig kingk eine optog zônger fakkel. Gelökkig det weej ôngerwaeges nag ein täötje sjnoep kreege. De minse van de brangkwaer goeijde wet benziën op de houp en ut sjpel kôs beginne. De baedelaer kreeg van sintermerte ein sjtök dook öm zich te werme. Nao aafloup van ut sjouwsjpel ging veural de aajere jeug de baedelaer achtervolge toet in ut böske. Zeej wôlle gaer weite wae achter die vermomming zoot. Maar dae zorgde d’r waal met ziene sjtek veur, det die neet wiët meiginge.

In ut Belvends krentje van 1 november 1957 sjteit ein artikel wao in geklaag wuërd det de jeug niet mier "trost". As de "grotere mensen" d'r neet vur zouwe zörge, kwaam d'r gaar gênne brangksjtapel, dus ouch gênne Sintermerte. Sinds ein paar jaor is d'r in Belvend maar eine troshoup. Veurhaer had iddere "jôngesklöp" en buurtsjap ziene eige troshoup. Ut Brook, ut Kerkeplein, de Krômmehook, de Baoleberg hadde idder eur eige veur. D'r waas ein groëte rivaliteit; wae had de grôtste houp, welke houp bleef ut langste branne. Van september wis saoves 11 november bleef de jeug maar bezig met ut aansjleipe van brangkbare materialen: autobeng, aspergelouf, petattelouf, tek en alles wat maar enigszins kôs branne. De kleinste kinger slepte ut grei aan en de grôttere bouwde de houp. Dit alles wuërd anno 1957 door de drie sjtandorganizasies geregeld, te weite de Middensjtand, de Arbeiders en de Boeren. De jeug heufs niks mier zellef te dóon. Sinter Merte met ut paerd, de baedelaer, fakkeloptog met de harmonie en de troshoup wuërd geleverd.

bron: Belfelds Nieuws vrijdag 1 nov. 1957

liedje

SINTERMERTES VEUGELKE

Weerspreuken

• Als het nevelig is met St. Martijn, dan zal de winter niet koud zijn, maar heeft de Sint een witte baard, dan blijft ons sneeuw nog ijs gespaard

• Als het blad niet valt voor St. Martijn, zal 't een strenge winter zijn

• Staat met St. Maarten op 't ijs de gans, zo houdt ze Kerstmis in 't water een dans

• Is om Sint Maarten nog loof aan de bomen, zo moogt ge van een strenge winter dromen

   

22 november

H. Cecilia

Maagd en martelares. In de derde eeuw onthoofd.

As beej de harmonie ‘t Ceciliafiës woort gehaje, den ging pap da'n  daag neet wêrke. Den ging hae met angere leeje van de harmonie de Belvendse kefees aaf. Gezellig met de männer ônger elkaar eine daag kaarte, kletse en ein pötje beer drinke. Tiédes ’t Cecilia-aovend van de harmenie woort den wir vur de zoevuëlste kiër verteld det pap een hiel trouw lid waar. Det hae bienao noëts ein rippetiesie misde.

Patrones van: kerkmuziek, muziekanten, zangers, instrumentenmakers, orgelbouwers, dichters

Weerspreuk

• De dag aan St. Cecilia gewijd, is de maatstaf voor de wintertijd

• Heeft met Cecilia al sneeuw gelegen, moet men met Katrien (25 nov.) ook stoepen vegen

   

30 november

H. Andreas, naamdag Dré

Apostel, broer van Petrus. Stierf in het jaar 62 met het hoofd omlaag aan het kruis te Patras in Griekenland.

Patroon van: Schotland, Griekenland, Rusland, Spanje, vissers, vishandelaren, slagers, mijnwerkers, touwslagers, waterdragers en boerenknechten
Patroon voor: een goed huwelijk.
Patroon tegen: jicht, keelpijn, krampen, belroos

Weerspreuken

• St. Andries brengt de vries, St. Elooi (1 december) brengt de dooi

• St. Andries staat op met vries, hij slaat niet af voor Lichtmisdag (2 februari)

• Met St. Andries worden de varkens vies

6 december

H. Nicolaas

Hij is  geboren in Patara in Lycië. Hij was rond het jaar 300 bisschop van Myra in Klein-Azië. Veel legendes worden over hem verteld; het uitdelen van de bruidschat voor drie dochters die, door geldgebrek, verkocht zouden worden om de bruidschat te kunnen opbrengen; het weer tot leven wekken van drie kleine kinderen die vermoord waren en in een vat ingepekeld lagen; het redden van mensen die ter dood veroordeeld waren, door hun onschuld te bewijzen.

De tiéd veuraaf

Idder jaor opniej ein groët fiës. Vuël zinge en braaf zien waas het motto. Same zinge in de keuke met `t baoveleeg aope. Wiste weej waorum? Normaal waas det altiéd toe, zeker in wingkterdaag. Naodet weej bienao ôs ganze repertwaar hadde doorgenaome, vloge de sjuumkes en de paepernote via `t baoveleeg door de keuke. Later, toen weej neet mier gluifde, woort ôs gezag det Tante Zus van Strous deej det. Die woënde beej ôs taegeneuver in de Bergsjtraot.

Hiel sjpannend waas ouch `t hóesbezeuk van de Good Heilig Man. Ônversjtelbaar wie drök `t den op de WC waas. De sjpanning waas te sjnieje. Op de knéen vur Sinterklaos (Wanrooy) en de Zwarte Pieten (Gähler en Casje van Tosserams) met de ketting en de roe, woort iërs efkes vertelt wat ze néet hads môtte doon. Daonao kwame de gôjje dinge. En toet sjlot de groëte opluchting as det sjtel wegging.

Sinterklaosdaag

Sjmorges al hiel vruug wakker. De ganse nach sjleg gesjlaope en den maar baove aan de trap wachte op `t teike det weej kôste kômme. Sinterklaos reej beej ôs in de keuke. Maar die waas aafgesjlaote. Weej néet van gistere, dus nao `t hok. Dao kôsse door ein raemke in de keuke kiéke. Jammer den, det waas met pèpeer aafgeplek. `t Geduld woort danig op de proof gesjteld. Iërs in de kamer `t gezich wasse en den nao de kerk. En maar haope det die mis néet lang zou deure. Nao de mis wie eine haas nao hóes. Eindelik de keuke in. Mao....wat sjoën! De ganse taofel sjting vôl. Zelfs grei op de sjteul. Vur idderein sjpeulgood en "nuttige geschenken". Det ware meistal háasse, zök, eine sjaal of angere kleijazie. Idder had ziene eige telder met sjokolade aepkes of sjäöpkes, neutjes, sjuumkes en nag van alles. De ganse daag sjpeule, kiéke beej de kammeräödjes en vuël sjlôkke. Van det letste waas ze mei zoë misselik, det ze dae'n daag genne petat of ein dieke bôtterham kôs zeen.

Naodet Sinterklaos jaore nao ein op de taofel had gereeje, kwaam d’n tiéd van de pekskesaovend. Ein hiele sjoëne periode um nag ens op trük te kiéke. Zeker toen de meiste vrouluuj beej ôs thóes vreejde. Met name Ger van ôs Riet sjpande de kroën in ’t bedinke van leuke surpriezes. Zo kreeg ôs Riet ens eine hiele prachtige levende pötter. Wat waas ’t maedje bliej, helaas maar kort. De pötter waar eine geverfde moets. ’t Waare kier op kier gezellige aovende in ’t hóes beej de fèbriek. Later, toen idderien óetgevlaoge waas, zien weej beej toebeurt de pekskesaovende gaon viere beej ein van de kinger thóes. Det hebbe weej toet 1989 volgehaije. De prikkels waare toen ein bietje weg. In de plaats van de pekskesaovend is de Simonscup in ’t laeve geroope.

Patroon van: Rusland, misdienaars, kinderen, jonge vrouwen, pelgrims, reizigers, advocaten, rechters, notarissen, kooplui, apothekers, waarden, wijnhandelaren, parfumfabrikanten, parfumhandelaars, zeelui, matrozen, vissers, vlotschippers, molenaars, korenhandelaars, zaadhandelaars, slagers, bierbrouwers, jeneverstoker, boeren, bakkers, wevers, brandweermannen, stoffenverkopers, kanthandelaren, steengroevenarbeiders, kuipers, steenhouwers, kaarsenmakers, gevangenen, knopenmakers.
Patroon tegen: watersnood, zeegevaar, dieven.
Patroon voor: gelukkig huwelijk, terugkrijgen van gestolen goederen.

Weerspreuk

• Brengt St. Nicolaas ijs, dan brengt Kerstmis regen

Sniekelaas met zijn pieterman Dorito

Op 30 november 1997 komen zij op bezoek bij Henk en Truus Bloemers-Simons.

De Goedheiligman met zijn knecht feliciteren het zilveren bruidspaar aan de Zandstraat en hebben toch wel het en en ander te vertellen uit het Grote Boek.

25 december

Körsmis

In de kleine veurkamer sjting hae den: ôzze körsboum in dae sjoëne rônge kopere bak, gevuld met zangk. In de boum hônge bel en slingers en de kerskes zóote met kniepers vas aan de tekskes. As weej met z’n alle beej de boum körsliedjes ginge zinge, sjtook Pap die kerskes aan. Nao aaflaop van ’t concert mochte weej allemaol ömstebeurt ein kerske óetblaoze. De hangk ging achter ’t vlemke en den vurzichtig blaoze, den brangk kôste weej ôs beslis neet leiste. De kerskes woorte den net kleine sjöwkes. De rouk kringelde langzaam ömhóeg en mêttegang rook ’t ouch nag zoë lekker. Ônger de boum sjting ein houte sjtelke met ein reete daak. Maria en Jozef hadde, in al die jaore det zeej dao wônde, al van alles meigemak. Lingks en rechs waare d’r versjillende biëste met ein hendikep: eine bars euver ’t liëf, de nek geplek of ein oer det d’r hallef vanaaf waas. De herders en keuninge ging ’t neet vuël baeter aaf. Ouch zeej misde dök ’t ein en anger. Sommige van eur waare zelfs vurzeen van eine beejnaam. Zoë sting o.a. beej mooder Maria “Piepleen” ônger de veut.

Ein aantal jaore later kreege weej lektrische lempkes in de baum. Wat waas det sjoën. As die oet de doés kwaaame waas ut altied de vraog of ze ut waal deeje. Nao get geplaar van ôzze kangk, woort de deskundige hulp van Wiel Coppers ingerope. Dae woënde met zien gezin beej ^s teageneuver op de hook van de Bergsjtraot en waas lektrisjaen beej Ben Janze As de boum gans versiert waas met de bel, de sjlingers en de lempkes, deej Pap ’t ingelehaor euver de tek. Hiel vurzichtig môs det gebeure. En met zien groëte heng, kreeg hae ’t tog maar wir iddere kiër veur mekaar. In de tiéd det Riet met Ger ging vreeje, môs ’t reete sjtelke plaats gaon make vur ein grot. Met grottepèpeer toverde dae Ger ein prachtige tafereeltje ônger de boum. D’r kwaam zelfs ein lempke in de grot, zoedet Jozef, Maria en ’t kiendje Jezus alles good kôste zéen.

In ’t hiele körsgebeure sjpeulde de kerk ein groëte rol. Iërste Körsdaag ginge weej smorgesvruug nao de nachmis. De nachmis waas in ôzze kingertiéd smorges öm viëf oor. Later woort ’t ein echte nachmis, um twellef oor snachs. Nao de mis ginge weej, gans doorozeld, rap nao hóes, wao de taofel al waas gedek. Ein gebroëk beej ôs thóes waas öm nao de nachmis braodwors met ei te aete. Heerlik met ein lekkere tas kôffie en ein bruëdje! Ouch kreege weej waal ens kerbóet of werm vleis. Verder sjting dae Körsdaag in ’t teike van eine echte rösdaag. Weej ginge nörges nao toe, bleeve fein thóes gezellig rôngk dae boum zitte en op d’n tiéd lekker aete, körsliedjes zinge, kaarte, sjpelle en later onnag tillevisiekiéke.

Weerspreuk

• Vliegen op Kerstdag de muggen rond, dan dekt op Pasen het ijs de grond

• Kerstmis nog altijd niet koud, wordt de winter nooit heel stout

• Zit op Kerstmis de kraai nog in ’t klavergroen, op Pasen zal hij ’t in ’t sneeuwveld doen