Wae gebroek dees wäörd nag? Ich heb in de loup der jaore gemerk det d'r hiel vuël wäörd door de jeugdige generasie neet mier gebroek waere. De invloed van de Nederlandse taal is hiel groët gewaore. De gesjlaote gemeinsjap die Belvend in de jaore 50 waas, is nôw aopener gewaore. Minse van bóete-aaf zien heej mier kômme woëne. Door de studies sjpraeke vuël jeugdige Belvender de ganse daag Nederlands. De invloed van radio en tv meuge weej ouch neet vergaete. Zoe zulle d'r nag waal mier factore geneumd kênne waere. Euver eine gas jaor waere den ouch hielvuël wäörd neet mier in de dagelikse sjpraok gebroek. Zoedoonde bön ich begôs met ut verzamele van "aaj wäörd" en óetdrukkinge.
|
Aafloekse |
op een slimme (slinkse) manier iets van iemand krijgen |
Aansjpenner |
beginneling, pas met een zaak beginnen |
Aevel |
evenwel |
Aevevuël |
onverschillig, evenveel, vuraevevuëls, ut is mich öm ut aeve |
Alik |
heel, niet stuk |
Allewiels |
nu, tegenwoordig |
Alzelaeve |
altijd |
Aomere |
houtskool |
Aomeresjteufke |
voetstoof |
Äortelik |
behoorlijk |
Aos |
noest in hout |
Appelekits |
het klokhuis van een appel |
Appelemoos | appelmoes |
Appelesien | sinaasappel |
Baagere |
niet tot rust komen, de ganse nach ligke te baagere |
Babbelaer |
snoepje, det hingk mich d'n babbelaer óet (ik ben het spuugzat, ik heb er genoeg van) |
Baeterkoup |
goedkoper |
Bald |
bijna, gauw |
Banzele |
doelloos rondlopen |
Bäöke |
huilen |
Batraaf |
deugniet |
Battere |
lawaai maken |
Begaoving |
een beroerte, krampachtige spiertrekkingen, de stuipen |
Bemmelke | een klein stukje |
Bérm |
stapel hout, hooi, eine sjansebérm |
Berme |
het vakkundig opstapelen van hout, hooi of stro |
Berves |
op blote voeten, “op bervesse veut laope” |
Besjeete |
bedrogen, zich besjeete veule |
Besjiéte (zich) |
zich aanstellen, dôw môs dich neet zoe besjiéte |
Besjaot |
nootmuskaat |
Bezèj |
begrip, besef, iets doen “zônger bezèj” |
Beziejes |
naast, opzij van |
Bezjwieges |
afgezien van |
Biés |
bui, ein raegenbiés |
Bingel |
elastieken band om de (lange) kousen op te houden |
Bluts |
bult op hoofd |
Bóch |
nest, bed, slechte kwaliteit |
Bodding |
pudding, men zei ook wel budding |
Boebbele-boebjes |
smoesjes |
Bössele |
iets, ondanks alle krachtinspanningen, niet kunnen verplaatsen |
Bômmezién | sterke katoenen stof voor arbeiderskleding, ein bômmeziéne hemp (Ned. bombazijn, Fra. bombasin) |
Bratstaofel | tafel waarop het ruwere werk werd gedaan (o.a. inmaak, uitbenen) |
Bréet |
opstaande afneembare schotten van kruiwagens, karren en wagens |
Brillesjei |
brillendoos of etui |
Brôddele |
prutsen, knoeiwerk maken |
Broezer | uitmonding van een riool in de Maas ook de “kal” genoemd |
Bröske |
dopje van de bierfles, een kleine broche |
Daagheurder |
dagloner |
Dalik | dadelijk, aanstonds |
Daoroppers |
die kant uit |
Dazele |
trillend op de benen staan, duizelig zijn, "ich veul mich hiel dazelig" |
Dejvel |
kwajongen, duivel |
Denneknoep |
dennenappel |
Dök |
vaker, meermalen |
Döks |
wellicht |
Doorein genaome | gemiddeld genomen |
Doorsjlaag | vergiet |
Döppe |
aarden pot, schotel of schaal, domoor |
Drek |
onkruid |
Drekswage |
vuilniswagen |
Duiles |
een sul, iemand die gek doet |
Duilesechtig |
uitgelaten, niet serieus |
Dumpel | deuk |
Érf |
de bovenste laag grond van de akker of tuin, teelaarde |
Ergerwasie |
ergernis |
Faeler |
fout |
Fakke |
te ruim zitten, “die sjóon fakke mich” |
Fegkele |
het eerste onzekere dribbelen van een kleuter |
Fekke |
rondrennen zonder bedoeling, oma Beesel zei: “Lik tog neet zoë door ’t hóes te fekke.” |
Ferfroemfaaid |
gekreukeld, die was is hielemaol ferfroemfaaid, ein ferfroemfaaid gezich." |
Fiémele |
liefkozen van een volwassene met een klein kind |
Fiemelke |
een klein beetje, stukje |
Fiempe |
het "fluiten" van de wind om je oren, (stiekem) roken |
Fiespele |
fluisteren |
Fiespernölle |
onhandig werken, vaak onduidelijk wat er gebeurt |
Fiesternölle |
zie fiespernölle |
Fiette |
snel weglopen, vluchten, d’r eine laote fiette (windje laten) |
Fledder |
weke ontlasting van de koe, hae is aan de fledder (diarree) |
Fôddelekriëmer |
lompenkoopman |
Gaaplaepel |
iemand die uit nieuwsgierigheid de mensen goed bekijkt. |
Gaeje |
wieden |
Galdere | overdreven, luidruchtig zingen (bijvoorbeeld onder de douche) |
Gäöl |
peettante, ook wel gäöletant |
Gardesjas, garresjas | jachtopziener, boswachter, toezichthouder van een grootgrondbezitter |
Gas |
een klein aantal, ’ne gas minse |
Gelp |
vlot groeiend, mals, weelderige vormen (vrouw) |
Gengig |
soepel, gengig loupe |
Gerdeneer |
tuinder |
Gesjeid |
de (vage) grens tussen twee percelen, vaak aangeduid met een steen |
Gesjluns |
onbruikbare ingewanden van geslacht vee |
Gevaers |
paard met mooi rijtuig, alle vervoermiddelen van een vrachtondernemer, groot voertuig (landbouw) |
Gezjwieges |
laat staan dat, om niet te spreken van |
Gezoks |
narigheid, personen waar men liever niet mee omgaat |
Giëf |
gaaf |
Gillif |
meeldauw |
Granke | blijven zeuren om iets, bijvoorbeeld eten of snoep, te krijgen |
Groos |
grasveldje (bleike op de groos) |
Grumel |
helemaal niets, kruimel, “gênne grumel” |
Hame (zich) |
het goed met elkaar kunnen vinden |
Heej-obbaan |
hier naar toe |
Heejroppers |
hier naar toe |
Helpe | bretels |
Hêts |
hitte |
Hieës | ein hieëske vur in de ertesoep, varkenshiel |
Hómmele | donderen (onweer) |
Hómmelsjoor | onweersbui |
Houwmouw |
in een oogwenk, heel snel |
Huije (zich) |
zich haasten |
Huuske | de wc, " ich môt pisse, wao is 't huuske?" |
Inkel |
alleen maar |
Joetse |
steeds van huis zijn, op de joets zien |
Kaaljekker | iemand die zich rijker voordoet, dan hij werkelijk is, opschepper |
Kadee |
flinke en forsgebouwde vent, “dae vis det waas eine kadee” |
Kaer |
pit, bijv. zônnekaere |
Kaere |
vegen met een bezem |
Kake | schreeuwen |
Kál |
praat, kletspraat, onzin |
Kal |
waterafvoer, uitmonding van een riool in de Maas |
Kalle |
praten, redeneren |
Kallebas |
boodschappentas |
Kallebeske |
handtasje |
Kattemieskes |
wilgenkatjes |
Kattenaat | katoen, eine kattenate sjollik |
Keduuk |
zich rustig houden, zich er niet mee bemoeien, zich keduuk haje |
Keitse |
héél hard lopen of fietsen |
Kemeelie |
smoesjes, “gên kemeelie make” |
Keps |
geen geld meer hebben, bij een spel geen inzet meer hebben |
Kerresjop |
schuur voor karren |
Kerwaans |
raar, ongewoon |
Kevief |
vlug van begrip zijn |
Kiebbig |
bijdehand, snel iets begrijpen, 'n kiebbig kingk |
Kiéve |
iemand een standje geven |
Kieve |
berisping geven |
Kits |
restant van een appel of peer bij het afknagen, het klokhuis |
Kladje | achterste, "op zien kladje valle" |
Kladze |
pak slaag, hae kreeg duchtig kladze; restanten van drank of etenswaar, drink of aet die klads maar efkes op |
Klám(p) |
maar net, amper, nauwelijks |
Klamp |
sluithaak aan de deur |
Klasjeneere |
gezellig en breedvoerig praten |
Kleef |
met gras begroeide helling, helling langs de weg, talud |
Kleijazie | kleding |
Klengere |
gezellig babbelen |
Kliembiéms |
alles, d'n hiele kliembiéms is nao hóes |
Klidze | daar heb je niets meer aan, het is naar de kloten, det is ram nôw de klidze |
Klimpe |
het luiden van de kleinste klok voor het begin van de H. Mis |
Kloester |
hangslot |
Klöppelkessoep |
pak slaag |
Kloprieske |
garde, vroeger gemaakt van geschilde twijgjes (zeepsop) |
Knaeje |
kneden, met veel tegenwind fietsen |
Knammel |
stukje vlees van mindere kwaliteit |
Knoevele |
knuffelen, kôm ens heej det ich dich lekker knoevel |
Knóors |
kraakbeen |
Knootere |
zonder oorzaak of aanleiding mopperen |
Knörf |
lomp iemand, boerenkinkel |
Knozel |
kleine mug |
Knure | hard werken, zwoegen |
Knuur |
ruwe sterke kerel |
Knuurke |
draagbaar keteltje met hengsel voor het warme middageten op het werk, ook in dubbele uitvoering, één voor de soep en de andere voor de aardappelen en de groente |
Koedeljach |
een hele groep, bijvoorbeeld een gezin of familie |
Koes |
varken |
Koëtehaup |
berg afvalstenen |
Köls |
knikker |
Kotje |
gevangenis |
Krallentoer |
snoer met kralen |
Krangs |
omgekeerd, keerzijde, binnenstebuiten, verkeerd omgedraaid |
Krek |
precies als, det kingk is krek zien vader |
Krempel |
boeltje, rommel |
Krempelik |
krap, net genoeg |
Krenkelik |
ziekelijk |
Kretse |
de tuin- of akkergrond met een kromgebogen riek (ein krets) losmaken |
Krië |
krap, nauwelijks toereikend |
Krimmeniëlig | "ich waer d'r krimmeniëlig van", het werkt me op de zenuwen |
Krôddel |
misvormd, niet volgroeid knolgewas |
Kruëtelik | vervelend, lastig "ein kruëtelik wêrk" |
Kukelemuuske doon | koprollen |
Kwaele (zich) | ergens zwaar over inzitten, ook zich ergeren, zich d’r aan kwaele |
Lectries |
elektriciteit |
Lezend |
lijnzaad |
Lezesmael |
lijnmeel, veevoeder |
Lezespap |
pap van lijnmeel tegen ontstekingen, zweren |
Leps |
smakeloos, flauw, onbehaaglijk |
Liéves-good |
linnengoed |
Litse |
glijden, "euver de vloer litse" |
Loupsjans |
huisvrouw die weinig in het huishouden doet |
Lumpe | het onregelmatig rekken van stoffen (bijv. bij een gebreide trui) |
Luuster | ein luuster hemp, hemd gemaakt van zwarte half wollen dunne stof |
Maelpletske |
droog koekje |
Mankasie |
gebrek aan iets |
Manskael |
volwassen man |
Manzjester |
ribfluweel (werkbroek), ein manzjester bôks |
Mêt-persant |
iets in het voorbijgaan doen, tegelijkertijd |
Mêttegang |
tegelijkertijd |
Millesien |
medicijn(en) |
Moerkse |
onnodig lichamelijk werk doen |
Mögke-sjéet |
kleinigheid, iets wat niets voorstelt |
Momer |
voogd |
Momers sjtêlle |
een of meer voogden benoemen |
Moor |
waterketel met tuit, mannetjes konijn |
Naober |
buurman |
Naovenant | naar gelang, in verhouding |
Nitje |
netje, ein haornitje |
Noebbele |
knuffelen |
Noetje | een kusje |
Nuisdook | omslagdoek |
Olms |
doen en laten zijn niet meer van deze tijd |
Ômp |
oneven |
Ônaeve |
onaardig, det sjteit dich neet ônaeve |
Ôngerhangk |
ondertussen |
Ongesiefer | schadelijke insecten (o.a. muggen) |
Ôzel |
ellende, armzalige toestand, koude |
Ozelaer |
iemand met veel ellende, iemand met een groeiachterstand |
Ozelig |
armoedig, ellendig, kil, regenachtig koud |
Pave | slaan, veel roken |
Peerik |
regenworm |
Perk |
streep, lijn |
Petaazie | gekookt middageten (soep) Fra. potage |
Petattekúutske |
aardappelmandje |
Pi(e)nteneuker |
veel negatieve aan- en opmerkingen hebben over onbenullige zaken, vervelend secuur zijn |
Pindraod |
prikkeldraad |
Pink |
inhoudsmaat van 0,2 l (jenever) |
Pintje |
geëmailleerde drinkbeker |
Pinvol |
hartstikke vol |
Pletske | koekje |
Poejakke | zwaar werk doen |
Poesaerd |
potgrond |
Pômpesjtéin |
spoelbak |
Pôngel |
waardeloos kledingstuk |
Pôngele |
spelenderwijs sjouwen met een kind, huisdier of pop |
Poter |
weg, det is poter |
Praos |
rookstoel, leuningstoel |
Preugel | pak slaag, emus aafpreugele |
Prie |
een lelijke vrouw, lijf , ein dieke prie |
Prikke |
vangen, eine bál prikke |
Puntelik | op tijd, netjes omgaan met, zeej is puntelik op eur kleier |
Raenger |
regen |
Ram |
helemaal |
Ráof, räofke |
korst op een wond |
Reloozie |
horloge |
Reppele |
zich haasten |
Roepzak |
iemand die ruw met zijn kleding omgaat, rugzak |
Roetsbaan |
glijbaan |
Rôngsöm |
rondom, aan alle kanten |
Rônkpatere |
doelloos heen en weer lopen |
Rúlse |
speels buitelen, o.a. in de “struë-sjôp” |
Rumpke |
vest van een herenpak |
Ruzing |
ruzie |
Sangerdaags |
de andere, de volgende dag |
Sjafte |
na werkzaamheden een pauze nemen |
Sjampkaart |
schimpprentbriefkaart |
Sjämke |
spottend verhaaltje, |
Sjangewaeg |
noodgedwongen |
Sjangigmake |
verspillen, d'n tiëd neet sjangig aan make |
Sjarminkel |
aftands dier, niet fris uitziend persoon |
Sjebbig |
haveloos, “sjebbige kleier”, wat ein sjebbig waer (guur, nat, onaangenaam) |
Sjebráak |
slecht onderhouden, versleten, ’n sjebráak van ’n hóes |
Sjerre |
met een bijv. lepel de laatste eetbare restjes uit een pan of pot halen, kerbóet sjerre |
Sjeuteling |
jong varken, kind dat in de puberteit begint te groeien |
Sjeváak |
gammel en versleten, buitenmodel hoed, ’n sjeváak van ’ne hood |
Sjiéthóes |
wc, bang iemand |
Sjink |
ham |
Sjinketömpke |
hampunt |
Sjlaagmessig |
regelmatig, ook sjlaagmaessig |
Sjliddere |
glijden op ijs |
Sjlieteng | minder prettig gevoel aan de tanden na het eten van een bijv. zure appel |
Sjlôk |
snoep |
Sjlup |
schoot, “kôm ens efkes beej mich op de sjlup zitte, um te fiemele" |
Sjméetwaegs |
’n steenworp, niet al te ver weg |
Sjnammel |
een klein onbeduidend stukje (vlees), helemaal versleten kleding, de sjnammels hange 'm naeven ut liéf |
Sjnats |
diepe snee (wond) |
Sjnelluiper |
autoped |
Snieje
|
zich de haor laote sjnieje, de haren laten knippen, zich sjnieje, het valt verkeerd voor je uit, emand sjnieje |
Sjnutte |
iemand onverwachts vastgrijpen |
Sjoebbe |
iemand een berisping geven |
Sjoegkele |
schudden |
Sjollik | schort |
Sjôm |
de akker ligt braak, ut langk ligk sjôm |
Sjoor |
een zware regen- of onweersbui |
Sjörge | met een kruiwagen (sjörker) rijden |
Sjörger | woonwagenvolk, zigeuner |
Sjôttelsplak |
vaatdoek |
Sjôttelwater |
vuil afwaswater |
Sjoow | bang, "hae is nag neet sjoow vur t'r duvel" (hij is voor niemand bang) |
Sjoowesjieter | bangerik |
Sjpeik |
spaak van een wiel |
Sjpiënke |
lucifer |
Sjperriës | asperges |
Sjpinnejaeger |
ragebol |
Sjpitsers |
dennennaalden |
Sjpoje |
zich haasten |
Sjraap |
schraal (van de huid), o.a. schuren van de gebreide onderbroek |
Sjrieves |
brief, correspondentie |
Sjróet |
kalkoen, vinnig vrouwspersoon |
Sjtale |
lijken op, “dae sjtaalt op zien vader” |
Sjtan(g)ketsel |
hekwerk o.a. van balkon |
Sjtieffele |
snel lopen |
Sjtiepe | stutten |
Sjtökkere |
verstellen van kleding |
Sjtoof, sjteufke |
kolenkachel |
Sjtraevele |
redetwisten, vaak met een vooropgezette bedoeling |
Sjtrietse |
wegpakken, stelen |
Sjtröb |
een deugniet |
Sjtröbbant |
kwajongen, deugniet |
Sjtröpke | het lusje van een jas |
Sjtute |
vol lof over iemand of iets spreken |
Sjtúuk |
broekspijpen |
Sjwerdes |
door de week, op werkdagen |
Soppe |
iemand met zwemmen kopje onder duwen, het dopen van een koekje in de koffie |
Staatsie |
station |
Täöts |
beu, er genoeg van hebben |
Tapère |
onrustige lopen |
Taperechtig |
zenuwachtig, lik neet zoë te tapere |
Tieske |
zelfgebreide pannenlap |
Tispel |
rommelig, van alles wat, wat eine tispel |
Toemel |
drukte, problemen |
Toesje | ruilen |
Toe-sjpeld |
veiligheidsspeld |
Tóet |
claxon, toeter die aangeeft dat een bepaalde tijdsspanne, bijv. een pauze voorbij is |
Tômp |
hoek, einde |
Toter |
modder |
Tôsse |
lekker op de bank in de kamer hangen en niks doen |
Träöt |
koperen blaasinstrument, de dieke treut (de bas) |
Träöte |
het bespelen van een blaasinstrument, veel alcohol drinken |
Trico |
pull-over |
Trint (’n trint) |
bijna |
Uëm |
bejaard iemand, dôw bös net 'nen ajen uëm met die kleijer aan (niet van deze tijd) beej d'n uëm króepe, bij de kachel gaan zitten |
Vaam |
draad garen, eine vaam gaare |
Vaeme |
een draad garen door een naald rijgen, kênse mich die naold efkes vaeme? |
Vassjnalle (zich) |
vastmaken met een riem |
Vazel |
slecht, armoedig, ein vazel zunke |
Veranneweere |
vernielen |
Verdölds |
erg (om iets te versterken), verdölds sjterk |
Verkneukele | zich örges aan verkneukele, zichtbaar ergens van genieten |
Vermoeke | zich bewegen, verroeren |
Vermuibele | afranselen, flink eten, maar ook vernielen, ôs kat haet ut ganse banksjtel vermuibeld |
Verneuke |
bedriegen, ook dae haet mich geties |
Verreppele | zich verroeren |
Verroch |
ontwricht, verzwikt, “ich heb mich ein sjpier verroch” |
Verroepzakke |
door verkeerd gebruik iets onherstelbaar verknoeien |
Verruzele | verwelken van planten en bloemen, De bloome in de vaas zien gans verruzelt" |
Versjangeleere |
door diverse oorzaken iets verknoeien (zonder opzet) |
Versjliebbere |
iets uit blijven stellen |
Versjpres |
opzettelijk |
Viéme |
iemand van woede slaan, d'r emes eine gas viéme |
Vlaegel |
deugniet |
Vlök |
levendig, bijdehand |
Vreigele |
discussie uitlokken |
Vruugjaor |
voorjaar |
Wabbe |
iemand om de oren slaan, mak desse wêgkumps of ich wab dich d'r eine gas |
Wabbes |
onnozele hals, flapdrol |
Waegesjieter | strontje, ontsteking aan het oog |
Waemeske |
vest van een herenpak |
Watse |
iemand om de oren slaan |
Wen |
wanneer, als |
Widman |
weduwnaar |
Widvrou |
weduwe |
Wiejer |
verder |
Wie | "wie weej nag jônk ware" , toen we nog jong waren, " hae is net zoe aad wie ich", "wie aad?", hoe oud? |
Wies |
tot |
Wiësvrouw |
vroedvrouw |
Wiks |
schoensmeer |
Wikse |
schoenen poetsen |
Wings | scheef |
Zakkendüster |
pikdonker |
Zeumere |
op een pas gemaaide graanakker de losse aren verzamelen, de nog bruikbare dingen eruit halen |
Ziebele |
aanhoudend zacht regenen |
Zjèneere (zich) |
zich schamen |
Zjwaap |
pakslaag |
Zjwaegele |
kletspraat verkopen |
Zjwaegelke |
lucifer |
Zjweel |
eelt, lui, det is eine zjwéele |
Zjweitser |
knecht bij een koeienboer |
Zjwens |
pak slaag |
Zóeke |
zuigen, “sôkkerpaekwater zóeke” |
Zoëbes |
persoon waar weinig in zit |
Zóepniekkel |
drankverslaafde |
Zômmedein |
direct, onmiddellijk |
Zouwelwaer |
koud en druilerig regenweer |
Zuiele |
treuzelen |
Zumpe |
huilen |
Zumpmoel |
iemand die huilt om aandacht te krijgen |
Zwartje |
dropje |
Óetdrukkinge |
idder sjtik heej ziene eige naod zich niet aan de afspraken houden, het op je eigen manier doen
|
hae ken al eine gas daag neet aafgaon hij kan al een paar dagen niet poepen
|
wet oet d'n aek dreije iets voor mekaar krijgen, iets klaarspelen
|
geej doot maar aan jullie zoeken het zelf maar uit
|
is d'r nag niëts det häös duit? zijn er nog nieuwtjes die belangrijk zijn om te weten?
|
as de boek neet sjpringt en de geit neet blief sjtaon, den is ut gedaon als er bepaalde zaken niet gebeuren, is het voorbij, is het gedaan
|
dae is zoe vrek wie sjtraotendrek die is heel brutaal
|
dae haet geleje wie Christus aan ut kruuts die persoon heeft veel pijn of verdriet gehad, heeft moeten afzien
|
zeej haet kniën in dit wordt gezegd van personen van het vrouwelijke geslacht met vetkwabben op de schouderbladen
|
noow gaon ich mich ens lekker óetbóeke na het eten uitrusten op de bank
|
eine mins zônger hood is krek wie ein hóes zônger daak zich kleden zoals het hoort
|
asse nao de kinger wils gaon, môsse dich de jas aan kênne dóon je kunt beter niet al te dicht bij je kinderen wonen
|
......al geit (ut) kuupke d'm baom óet ondanks alles, zal dat nooit zo gebeuren
|
oét de bos loupe wordt tegen iemand boven de vijftig gezegd, langzaam ouder worden (ich bön bienao aan de rangk van ut bos) (oma Iedje)
|
as ut dich te dun is, den pakse ut dich maar döbbel in de môngk dat wordt tegen iemand gezegd die zeurt dat de koffie te slap is (oma Iedje)
|
ich kriég heej niks as eine sjaele petat den pakse d'r dich maar eine met ouge wanneer iemand een opmerking over het karige eten maakt, krijgt hij dit als antwoord (oma Iedje)
|
van alteraasie neet miër weite wat te doon zo zenuwachtig zijn, dat je niet meer weet hoe te handelen(oma Marie Beesel)
|
d’n aevevuël is 'm aan ut liéf alles laat hem koud
|
ech waer öm aezelkes te maake dit wordt gezegd wanneer het mistig is. De kleur heb je al, je hoeft alleen nog maar de lijntjes te tekenen.
|
wae 't bèd verköp, ligk mit de vot in ’t sjtruë de gevolgen van ondoordacht handelen ondergaan
|
de centen zien raar er zijn maar weinig centen
|
de duvels hebbe kêrmis een mals regenbuitje, terwijl de zon schijnt.
|
de duvel sjiet altiëd op de grôtste houp wie rijk is, krijgt er altijd nog geld bij, iemand die het al goed gaat, wordt er meestal nog beter van.
|
dae kên haver pikke oét ein sjpaakan (smalle jeneverkruik) wordt gezegd tegen iemand met een smal, spits gezicht
|
de ker is opgekiep miskraam
|
“prônt getroffe”, zei de jông en goejde zien mooder eine klômp in ‘t oug. det is prônt tegooj terecht, precies zoals het moet zijn.
|
wat ein laeg kiskenade wanneer de kinderen aan het stoeien zijn en er iets stuk kan gaan.
|
hae makde mich get vuël kieskenades te veel noten op z’n zang hebben; maakte te veel complementen, smoesjes.
|
morge ligke de múus doëd vur de kasdan is het geld op.Na een aantal dagen feestvieren, komt er toch een keer ’n einde aan. Bijvoorbeeld met vastelaovend zou men dan kunnen zeggen: “dinsdaag is ’t de letste daag en woensdaag ligke de muús doëd vur de kas.”
|
ich ken neet op eine kaaije aanrech kaoke dit wordt gezegd wanneer iemand zeurt dat het eten te warm wordt opgediend.
|
kinger, gangk uch bóete maar óetraoze wanneer de kinderen binnen druk bezig waren, kregen ze het verzoek om even buiten uit te razen
|
kinger, versjtot uch; vader is zaat en hae ligk met de vot in ut sjtaokesgaat wanneer kinderen met onenigheid spelen uitdrukking van oma Iedje
|
dôw môs dich neet zoë besjiéte je moet je niet zo aanstellen
|
det zien bleutjes van kinger met die kinderen heb je medelijden
|
dae kreegse flink gemaete hij kreeg een flink pak slaag.
|
op de daagheur gaon vroeger was het heel gebruikelijk dat mensen rond hun zestigste levensjaar stopten met werken. Ze hadden dan meestal een paar kinderen aan “ut verdeens” en door er dan wat bij te klussen, konden ze financieel rondkomen. Als ze dan ergens een karweitje op gingen knappen, bijv. ’t omspitten van tuinen, bij een boer uithelpen, de tuinen van “de baetere” onderhouden, enz. dan sprak men van: “Dae geit op de daagheur”. Die persoon ging dan als dagloner ergens werken.
|
dae krieg ziene melis noeits vol hij eet heel veel, zeker als 't gratis is
|
det maedje krieg vluuje op de sjtert dat meisje begint de jongens interessant te vinden
|
hadde weej maar de hônderddoezend te verdeile, den hadde weej allebei kleingeldhet is wel eens fijn om iets extra’s uit te geven
|
baove aerd sjtaon nog begraven moeten worden.
|
dun van laer, diek van sjmaer dat is een vlaai met een dunne deegbodem, maar wel met een dikke laag vruchten of rijst.
Op dees manier wuërd de aanbeejer van ut gebak hiel positief benaderd. Maar volges ôs mam wuërd ut meistal angers bedoeld. In daen tiëd det de minse zellef thóes de vlaaje bakte, kwaam ut in mennig gezin veur det de vlaajebaom behuurlik diek waas en det d’r maar weinig sjpiës op zóot. En waas det letste óet krinterigheid gedaon, den woort sjpottend gezag: diek van laer, dun van sjmaer.
|
hae is van mienen dóon, hij is ongeveer net zo oud als ik
|
hae is óet zienen dóon, hij voelt zich niet op zijn gemak, hij is lusteloos
|
emes van zienen dóon kên zich det niet permitteere, in die functie of hoedanigheid kan hij zich dat niet veroorloven
|
hae is van mien lichting, hij is ongeveer net zo oud als ik
|
dôw geis dadelik nag van de graot aaf wordt gezegd wanneer iemand er niet al te florissant uitziet en zichtbaar is afgevallen.
|
sjeif juffert good een beetje onnauwkeurigheid mag wel.
|
zich neet veur Nol laote gebroëke iets niet willen doen waar een ander voordeel van heeft.
|
’t gesjniëk van de minse de nieuwsgierigheid van de mensen, ’t toekijken, gapen
|
laot dich maar ens ’n houte paerd kakke dat kan dus helemaal niet.
|
dae zichzelf bewaard, bewaard gen douf noot wanneer men zich goed kleedt tegen de kou, krijgt men daar geen spijt van. (Douf noot, dove noot, noot zonder kern)
|
ich dingk det die bald gaon trouwe, den die zien al aan ’t bóchte zorgen voor de uitzet.
|
dôw hiégs wie ein sjpurriekoe buiten adem zijn door een flinke inspanning. Spurrie is een voedergewas, dat als cultuurgewas in de Nederlandse landbouw vrijwel is verdwenen. Het gras heeft de eigenschap om zelfs bij een zeer arme voedigstoestand van de grond in korte tijd een volwassen plant te leveren. Koeien kregen ook vaker dit voer met weinig voedingswaarde. Ze aten zich helemaal vol (de pens stiëf gevraete) en hadden dan nog maar weinig puf.
|
de sjtrônt doën beej ’t hert hebbe zich snel aangesproken, beledigd voelen
|
ein voes hoëger as’n vèrke klein zijn.
|
hae is ram van de sok hij is volkomen uitgeput.
|
van de graot valle heel mager worden of zijn
|
zich gepaerdskeuteld veule in de maling genomen worden, voor de gek gehouden worden
|
wat bön ich tog ein gaaptrien zegt Oma Anneke wanneer zij een aantal keren achter elkaar moet gapen.
|
de was is erg traog de was is erg vochtig, klam.
|
saoves op de lôch en sjmorges in d’n bôch laat uitgaan en ’s morgens niet uit bed kunnen komen.
|
met ein zeeve zöldersgezich kiéke ontevreden kijken.
|
wie dikker de vot, wie grôtter de bóks alles navenant, alles naar verhouding
|
't is 'm neet vur de vot gesjörg, hae krieg 't neet vur de vot gesjörg (meerdere variaties) hij zal er iets voor moeten doen
|
toëmsnaas Ein Beeselse naas. Deze toch wel unieke uitdrukking komt van moederskant. De opa van Mam droeg de naam Toëm (Thomas) Peeters. Hij had een behoorlijke grote, dikke neus. Iemand met een flinke voorgevel werd dan ook bij Mam thuis vergeleken met de neus van opa Toëm en zo iemand had dan een “toëmsnaas”.
|
hae haet ’ne kop wie ’n vaatsmang hij heeft een zeer slecht geheugen
|
eine zôndaag zônger sjoën hempdat zijn die dagen in de week die als zondag gevierd worden.
|
ein sôndigsliék sjeld de waek neet kwiét Wanneer iemand op een zondag sterft, zal in die week nog wel iemand (vaak uit eigen kring) doodgaan.
|
op de sjmach loupe klaplopen, op de beurs van anderen teren.
|
wie kaler, wie rejaler zich rijker voordoen dan je in werkelijkheid bent (kaaljekker).
|
det geit óet wie ein Paoskers heel langzaam komt het tot een einde.
|
lache wie eine kermishôngk hartelijk lachen (een uitdrukking van ôs mam).
|
hae is van de sjöp gesjprônge hij is aan de dood ontsnapt, hij is weer helemaal opgeknapt.
|
taegen daen tied sjmiét geej met mien knäök de néut aaf het relativeren van toekomstplannen van jongeren
|
neet zoevuël water drinke; det is good vur de aende dit zei oma Beesel tegen haar kinderen wanneer die te veel water aan de pomp dronken
|
ich zit, zei de kat en lag zich op ein ziej sjpek eindelijk eens kunnen rusten na lang bezig te zijn geweest (oma Marie Beesel)
|
wat sjteis dôw dao tog te hiépe koukleumen, aan de houding kunnen zien dat iemand het koud heeft, hiépe van de kaaj
|
vrouweheng en paerdsteng meuge noëts sjtilsjtaon veel werk hebben, altijd bezig zijn, geen tijd om te rusten
|
ich môt pisse wie ein Bels kingermaedje dringend naar de WC moeten
|
ich kôs dich waal öm de oére watse dit wordt tegen iemand gezegd die een opdracht helemaal verkeerd uitvoert
|
ich bön det muug wie kaaj pap ik heb er meer dan genoeg van
|
get euver d'n tangk kriége iets te eten krijgen
|
op iddere hook en tômp overal, hae is op alle heuk en tump te vinge
|
den zjwaere mich de teng neet mier dat zal ik niet meer meemaken
|
Biëstename
|
|
aegtès of aektès |
hagedis |
aengers |
ekster |
aoliebieësje |
onze lieve heersbeestje |
aomezeik |
mier |
avel |
vis (karperachtige) |
berf |
barbeel, karperachtige vis met vier dikke voeldraden aan de bovenlip |
bi-jjentietske |
kleine mees |
blauwmark(koeëf) |
vlaamse gaai |
brieësem |
brasem, baarsachtige riviervis met lange aarsvin |
däölke |
kauw(tje) |
eiketske |
eekhoorn |
daes |
daas, steekvlieg |
fiks |
hond |
gäöt-offeseer |
huismus |
garepaap |
libel |
hoephap |
hop, zangvogel met een kuif |
hôn |
kip |
huijwage |
hooiwagen |
llik |
bunzing |
kaorrakker |
huismus |
keviep |
kwikstaart |
koes |
varken |
kroeënekrane |
kraanvogels |
kwak |
pasgeboren vogel |
kwekvors |
kikker |
liester |
lijster |
maelder of maerel |
merel |
mispel |
wesp |
moeltworm |
mol |
moets |
huismus |
ongetrouwde ome |
een os, gecastreerde stier |
perik |
regenworm |
petrieës |
patrijs |
poelpekske |
kikkervisje |
roeëdsjtertje |
roodstaartje |
roeps |
rups |
sjaores |
ééndagsvliegjes |
sjniederke |
schaatsenrijder (insekt) |
sjpraon |
spreeuw |
sjróet |
kalkoen |
sjróethôn |
kalkoenhen |
sjtaek-vêske |
stekelbaarsje |
sjtikkelvèrke |
egel |
túut |
kip |
veldhôn, veldhônder |
patrijs, patrijzen |
zêkdimpel |
(vliegende) mier |
zjwalm |
zwaluw |
plantenaame
|
|
bellesjtróek |
fuchsia |
fiuëlke |
viooltje |
flette |
anjers |
jungkerkes |
duizendschoon |
kattemieskes |
wilgenkatjes |
klië |
klaver |
kroëtnagel |
sering |
maelzäodje |
madeliefje |
miemere |
aalbessen |
ônkelreube |
voederbieten |
paosbloom |
narcis |
reigersknüp |
boerenwormkruid |
sjeetmael |
melde (onkruid) |
sjlaat | krop sla |
sjmeele |
gras met lange taaie wortels |
sjnooksmoele |
irissen |
sjperjus |
asperges |
sjtaekbaere |
kruisbessen |
sjtinkerkes |
afrikaantjes |
sjtinkfioële |
sterk ruikende goudgele muurbloem |
sjtoep | paardebloem, sjtoep sjtaeke (konijnenvoer) |
sôkkerreube |
suikerbieten |
vinneke |
dille, kruid voor inmaak augurken |
weit |
tarwe |
wölleboëne |
tuinbonen |
Hoeveelheden
eine bérm huij een stapel hooi
eine boes sjtruë een bos stro
eine boesel sjtruë bij elkaar geraapt stro
ein büske wortelen bosje wortelen
eine ervel/elver huij een armvol hooi
eine gas petatte enkele, een kleine hoeveelheid aardappelen
eine hampel sjtaekbaere een handvol kruisbessen
ein hötje lóuk één ui
ein hötje roëje koël een rode kool, hötje staat voor iets ronds, uitdrukking van oma Marie Simons
ein klats beer, ut letste kletske 't laatste uit het glas of fles, ook restanten van etenswaren
ein sjpeer prei één prei
|
Verhaole en versjes
|
De mölder en de veldwachter van Belvend
Lang geleje laefde d'r in Belvend ein mölder en eine veldwachter. Die twië kôste elkaar neet zéen of luchte. Zoe vertelde de veldwachter in ut dörp rôngk det de mölder óet iddere zak kaore, dae hae beej de boere môs haole, vur zichzelf sjöpte. De mölder op zien beurt vertelde aan zien klandizie det de veldwachter idders kiër de haes, die hae van de sjtuipers in besjláag noom, vur eige gebroëk mei nao hóes noom. Op eine daag kwaame die twië zich op sjtraot taege en ut meuge dudelik zien det ze geliëk wäörd met elkaar hadde. "Dôw met dien leege, dôw kumps noëts in d'n hemel!", zag de veldwachter taege de mölder. De mölder waar ouch neet van gistere en zag: "Toevallig heb ich letsaan gehuërd det d'r eine mölder sjtiekum door ut achterdeurke d'n hemel waar ingeglip. Toen de heilige Piétrus dao achterkwaam, wôl hae de mölder door eine veldwachter óet d'n hemel laote zette. Maar wat dinkse; in de ganse hemel waar genne eine veldwchter te vinge." bewerking van ein verhäölke óet "Limburgse verhalen met een glimlach" van Leo Janissen
|
Het mysterie van eine trouwringk Belvend, mei 1998
Er waare ens…..nae, nae, det is ut begin van ein sjprookje en det is dit verhaol besjlis neet. Dit verhaol is gebaseerd op waor gebeurde taatsache. Dus…...op eine daag zóote An en Frans sjmorges aan de ontbijttaofel. En zoe as gewuënlik waas die taofel verzéen van allerlei good grei. Det is kaasje vur Frans, alhoewel d’r zelf neet zoé gaer kiës it. “Frans, aet neet zoë vuël, sjtraks gaon weej werm aete en daobeej, dink ouch maar ens aan diene bóek!” “Och, och, vrouw, as det ’t inssigste probleem is, den heufse neet te klage, maar ich heb ein grôttere zörg.” “Wat is d’r den, bösse weer gevalle, haese piën met plasse, haese d’r wir ein jeukplek beej gekreege, ...dôw... dôw maks mich gans..……” “Zêgk, wat dinkse waal neet van mich, ich veul mich vandaag gans good, maar miene trouwringk….” “Wat is dao mei? “Dao is niks mei, ich bön ‘m allein kwiët!” “Det mense tog neet Frans, wannier haese det gemerk?” “Jao, nôw, ônger ’t aete, toen ich mich die bôtterham met sjink in de môngk sjtook.” “Frans, ich kên neet mier aete, ich môt dae ringk, ’t bewiës vur mier den 50 jaor huwelik, gaon zeuke.” An ging de keuke óet en begôs op good gelök in eur sjlaopkamer te zeuke. Laejke aop, laejke toe, kesje aop, kesje toe, maar zeej kôs, ondanks ’t aanrope van de Heilige Antonius, niks vinge. Nao ein kèteer ging An maar wir trük nôw de keuke en zoog det Frans doëdgemoedereerd de krant zóot te laeze. “Jao, maar, Frans, dôw bös mich ein nut menke, kôm dôw ouch ens mei zeuke, per sjlot van raekening is det diene ringk!” Wao zeej ouch maar in hóes zôchte………..genne ringk. “Och, och,” zaet Frans, “wat het huis zoek maakt, brengt het huis weder.” “Laote weej det maar haope, want dae Heilige Antonius is volges mich op vakansie. Ich heb 'm al minstens tien kiër toegesjpraoke!.” Dao veel Frans get in. Jao, hae dach d’r tog waal aan, maar leet det neet direk aan Anneke merke. “Mesjiens bön ich dae ringk in ’t häöfke verlaore. Ich heb vanmorge de bloome gesjpöt. Door det kaje water zien mien vingers zeker dunner gewaore en is dae ringk van mien hangk aafgevalle." Same ginge ze ’t tuintje in. Gelökkig waare de buure neet boe-te. Jao wat môsse den zêgke. ’t Is ouch ein raar gezich asse twié aaj luuj paniekerig tösse de sjtrúuk zúus kraoze. Gelökkig gen buure boe-te, maar jammer genôg niks gevônge. In de laop van de daag kwaame d’r regelmaotig minse euver de vloer en idderein kreeg det verhaol van de verlaore ringk te huëre. Den woort d’r wir gezôg, maar gen resultaat Door al det geprakkezeer en al die raodgaevinge van angere, kwame zeej op ’t idee det dae ringk waal ens ônger de zangk van de tuin kôs ligge. Maar ja, gangk mer ens zeuke, wao môsse beginne. Zeej besjloote öm dochter Riet ens te belle, want de jônges van Riet hadde zôn dingk öm grei ônger de grôngk te vinge. Riet vong ’t ein urgent geval en het zou Ger direk met dae metaaldetector sjteure. En inderdaad, in minder den ein zuch sjtinge zeej achteröm. Riet waas tog maar mei gekômme, want per sjlôt van raekening ging ’t heej öm ein toekomstig erfsjtök. “Det haet miene Ger zoë gevônge. Geej môt ens weite wat dae allemaol oét de grôngk haet gehaold.” Riet waas tog waal hiel trots op zien menke. Det kôsse ouch hiel good zéen aan de manier van rôngklaope, zeker as d’r minse vurbeej kwaame. Ger zien gezich waas ouch ein en al vrolikheid. Hae had de metaaldetector nag neet aan gezatte of hae huërde al ein bekend tuënke. Hae zoog zich al, in gedachte, dae ringk óetgraave en vol trots det kleinoëd aan zien sjoënvader euverhandige, maar det veel taege. ’t Waas maar ein bröske van ein beerfles. Det had natuurlik eine van die eige jônge, Piet, Jos of Thijs, sôndaags met frühsjoppe tösse de bloome gegoeijd. Ger leet zich neet óet ut veld sjlaon en op aanwiezinge van zien vrouw Riet ging hae, wie eine richtige mienevaeger, driftig verder. ‘t Apparaat piepde aan alle kangkte. Man, van alles kwaam dao oét de grôngk: bröskes, naegel, eine sjleutel, krölsjpelde, eigelik allemaol rotzooi waose niks aan heis, laot sjtaon eine goude trouwringk. Nag neet ens, dao hei dae Ger sjtiekum aangedach, ein kosbaar aad muntje. “Gistere heb ich rotzooi van die plante in de GFT-bak gesjmete, mesjien lik d’r dao waal in,” zei Frans hiel vurzichtig in de richting van de twië sjpeurnaze. “Pap, det heuf vur ôs gen probleem te zien,” zei Riet en ‘t had al de GFT-bak midde op de plaats umgekiep. “Mao, Riet, wat duise nôw?” zei Anneke. En dao woort wir verder gezôg tösse de blaajer en de maaije. Frans en An ginge maar nao binne, want dae sjtangk waas neet te harde. Vanachter ut kamerraemke keeke zeej nao die twieje óet Tegele. “As d’r maar genne mins naeve kump, wat môt dae waal neet dinke.” “Och, och,” zaet Frans, “die meine den det weej ein opvanghóes vur zjwervers zien gesjtart.” “Jao, maak d’r maar grapjes euver, die dóon ’t waal vur dich, zitse alwir te puzele!” “Weej kênne niks vinge,” reep Riet door ’t raam, “ich gaon dae troep maar oprume.” Jônge, jônge dat waas nag ein hiel werk, maar óeteindelik hadde An en Frans ein sjoën plaetske d’r aan euvergehaje. Toen die twië weg waare, gingen An en Frans maar wir ens in hóes zeuke. “Dae ringk môt heej in hóes zien, det kên neet angers,” woort door beide gedach. ‘t Bleef neet beej dinke. In de sjlaopkamer, want ut vermoede bleef det dae ringk dao tog waal môs ligke, woort ’t ganse bed aafgebraoke. Ein paar zök en ein vettige ôngerbôks kwaame ze taege, maar genne trouwrink. De Heilige Antonius waar nag sjteeds neet trük van vakansie en wie zeej ouch prakkezeerde, zeej kôste dae ringk neet vinge. Zeej beslote den ouch maar met zeuke op te haje. Dit had genne zin en trouwens in ’t uterste geval kôste zeej nag altiëd met vaderdaag eine nieje ringk aan de kinger vraoge. Naodet alles wir in de oorsjprônkelikke sjtaot waas trük gebrach, vông An waal detse ein tas kôffie verdeend had. Nao de ierste sjlôk koffie, kreeg zeej eine geweldige inval. Of det nôw door de koffie of door Ôzze Lieve Hier kwaam, det wet An nag sjteeds neet, maar ’t waas eine geweldige inval. “Frans, wetse nag….Frans….Frans…zet dae tillevisie get zaagter, lúuster tog ens, dich intereseert niks!” Frans keek dao tog waal efkes van op, det waas meines. Toen het geluidsniveau in de kamer ein dusdanig piël had bereik, kôs Anneke de oplossing van het mysterie van de trouwringk gaeve. “Wetse nag, toen weej nao Wies en Dré ginge vur de verjäördaag van René, des dôw zôn dieke vingers heis?” “Jao, jao, det weit ich nag, ich heb dae ringk toen op ’t nachkesje gelag.” “Jao Frans en ich heb dae ringk daags d’r nao in det duëske van de sjliepsesjpeld gedaon, den ut heuf maar opgeruëmd te zien.” An vloog nao de sjlaopkamer en kwaam inderdaad met de trouwringk trük.Pidor
|
Handrie “nao” de kermis
Handerieke ging met zien mam nao de Belvender kermis toe. Proemevlaai zôl hae dao kriege. Juus wat onnag zien hertje wôl!
Jao, hae sjmikkelde ens lekker aldoor van die proemevlaai. “Jông, det is mich nag ens kermis, as ich mich ens good begaaj!”
Zoë dach ’t menke en óot aldoor zich zien bükske sjtevig rôngk. Mam dach: “Laot maar gewaere, proeme zien altiéd gezôngk.”
Wie ôzze Handrie wir nao hóes ging kwaam ’t öm tog braaf te nao: de proeme sjpeulde bergemüske in zien bükske heej en dao!
’t Rômmelrammelde in zien kesje en dao bróok ein ônwaer los. ’t Bükske môs ’t toen misgelde van dae lekkere vlaajekos!
Handerieke kermeneerde: “Mooder! ’t Geit maar paaf paaf paaf. Króepe soms die Belvender proeme??? ’t Löp mich naeve mien béinkes aaf.”
Handerie, Poephanderie, Wat rammelt dich dien bôks! Det dóon die Belvender proeme, van prôts, prôts, prôts.....
Wat dit proemevlaaj-verhäolke uch nôw vertelde euver daen blaag? Det soms de ouge grôtter zien den de allergroëtste maag! Bewerking van ein Venloos gedichje óet 1943 Handrie “nao” de kermis!
|
Sinterklaosdaag
Ouch in ôs jeug waas Sinterklaos de sjoënste daag van ’t jaor. Dae heilige man besjteit al lang, det weit geej tog, neetwaor?
Hae reej mei al van te veure wat lekkers op dien bed. Den wáase wir braaf en op sjoël woort baeter opgelet.
Op viëf december woort ouch toen, of gluif geej det soms neet? De sjóon gezatte en dôw zôngs daobeej dien sjoënste leed.
Natuurlik môste weej vruug nao bed, dae aovend gen bezjwaor. Maar sjlaope jông, dao kwaam niks van, det spjeulsde dich neet klaor.
Onröstig blieve wachte op dae nieje daag, den wat zal dae goodheiligman ôs bringe? Sjmôrgesvruug baove aan de trap begôste weej al met liedjes zinge.
En zoe as dök, 't geluif geit vur alles, dus wachte, wachte, neet de keuke binne. Iërs wasse en aantrekke en nao de kerk, um dich dao ein half eurke te bezinne.
Maar nao de mis huërse niks as "ha" en "ao", "mam, pap, uig, kiék ens heej!" Dôw zôchs den dien eige höpke op, want de naam van idder stjông der beej.
En alles waas dao óetgesjtald, hiel netjes op ein reej. Vur idder ziene hertewins, Waal hiel dök nuttige gesjenke: eine sjaal of háasse vur de kêlt. Maar ouch, maar den waal van sjokolaat, eine groëte buël met geld.
Spjekulasie en taai-taai, sôkkerbiësjes, broën en raos. Eine boekmán met krinte d'r in, det kreege weej al van Sinterklaos.
Dôw waas al vurdet 't middaag waas, zoë misselik wie ein kat. En 't waas ouch al döks, det emes al klatze had gehad.
De godganselikke daag sjting 't hóes op ziene kop. Ein herrie en vuël leweit, dôw kôs 't plezeer neet op.
As saoves alles sjlaope waas, zuchde ôs mam ens zjwaor: "Gelökkig Frans, dae Sinterklaos kump heej maar eine kier in 't jaor."
bewerking van het gedicht: Sinterklaas 1910 |
Sjötterie van Sjtaeveswiërt Sjtank sjtiéf Zet ’t gewaer naeve ’t liéf As ich zêgk sjeet Den dôt d’r ’t neet Maar zêgk ich paaf Den trek d’r aaf Sjtaot raekels Met de vot op ’t Zanksjträötje aan Wie ge ’t jaor gesjtange heb
|
Het sjöpke (aan ut hóes beej de febriek)
Wie eine sjtert aan ein móes, zóot het sjöpke aan ôs hóes. Met ein daak toet bienao aan de grônk en wao ‘t altiéd nao de verkes sjtônk. Via ein gammele greune deur, kwaamse beej de coks en de heurtjes vur ‘t veur. Rech vur dich óet, keekse in de knién zien sjnóet. Dae kroop dao altiëd hiel bliej, den d'r waas meistal vuël kompènie. Maar kwaame d'r tuikes aan ‘t daak te hange, den kôste die biëste nao de iewige jagvelde verlange. Beej de gróete deur nao de sjtal, sjting ‘t van al. De sjöp, de krets, de sjoevel, de reek en grei det nörges op leek. En achter die sjtaldeur hông eine indringende geur. Ein lôch van sjtruje en vèrkespis, dao ging dich de neus van aope, jao gewis. In ‘72 ging het sjöpke vur de grônk en nôw sjteiter 's zomers ein taofel met sjteul in ‘t rônk.Pidor '95 |
As uche Sjaele Sjeng ôzze Sjaele Sjeng nag ens óetsjeld vur Sjaele Sjeng den zal ôzze Sjaele Sjeng uche Sjaele Sjeng ouch óetsjelde vur Sjaele Sjeng toetdet uche Sjaele Sjeng ôzze Sjaele Sjeng neet mier óetsjeld vur Sjaele Sjeng den zal ôzze Sjaele Sjeng uche Sjaele Sjeng ouch niet mier óetsjelde vur Sjaele Sjeng.....heb geej det begreepe? |
Roeje flikker Döbbeltjes sjlikker Kwartjes biéter Gölde sjiéter |
Wat zien d’r tog gekke minse. Wat of wie kên eine mins tog zien?
Regelmatig zijn personen het onderwerp van gesprek. Vaak hoor je dan een opmerking van “Kênse dae den neet miër? Maar det is, dôw wêts waal, det is ein(e).......” In ons dialect zijn veel woorden die aangeven hoe iemand in zijn doen en laten overkomt. Zo gebruikt “ôs mam” het woord “menke” heel vaak om iemands bijzondere eigenaardigheden te beschrijven. Bijvoorbeeld “ wat ein nut menke, det is ‘n sjoën menke, enz.” |
|
ein aajbet | een kletskous |
eine aansjpenner | een beginneling, iemand die nog veel moet leren |
eine aansjteller | iemand die overdreven veel aandacht vraagt |
eine alto | persoon die in gedrag en/of kleding afwijkt van het normale patroon |
eine bal | iemand die verwaand overkomt |
eine bangesjiéter | een bangerik |
einne bäokerd | iemand die over alles en nog wat ten onrechte klaagt |
ein bäöklip | iemand die heel snel huilt, omdat de persoon zijn zin niet krijgt |
ein batje | een viezerik |
eine behèjmaker | een druktemaker |
ein betje-behèj | een aanstellerig meisje |
eine blaoskaugum | een dom iemand |
eine botkop, det is genne botkop | dat is iemand met een helder verstand |
eine brôddelaer | een prutser |
ein braomel |
iemand die handelt zonder na te denken |
ein dôdzel |
vrouw die zich slecht verzorgt en weinig aan het huishouden doet |
ein doelie | een onverzorgde vrouw |
ein doës | een sullige vrouw |
eine doorgenger | een vlot type |
eine douderik | een onhandig iemand |
eine dougeneet | een deugniet |
eine dougeniks | een deugniet |
ein draósbôks |
een sul, een sufferd |
eine draufgenger | iemand die niet bang is, die risico's durft te lopen |
eine dreumel | een futloze vent |
eine duiles | een sul, een onbenullig iemand |
ein feep | een onhebbelijk vrouwspersoon |
eine feloe | een vals en gemeen iemand |
eine flabbedeijes | persoon die zich gek aanstelt |
eine flap | een gek iemand |
eine flares | een dwaas of onnozel aanstellend persoon |
eine flapdrôl | iemand die allerlei, onnozele gekke dingen vertelt |
ein flôtsmadam | een vrouw die goedkoop deftig doet |
eine foetelaer | een valsspeler |
ein fôts | een brutale vrouw |
eine geklaatsde | een gek iemand |
eine geweide | een gek iemand |
gezoks | personen van mindere klassen, met andere levensopvattingen |
eine giérlap | een gierigaard |
ein gietslap | een gierigaard |
eine gifsjiéter | iemand die gauw kwaad geraakt |
eine graasduvel | een knorrepot |
eine graaspot | een knorrepot |
eine graaszak | een knorrepot |
eine grauwelaer | een knorrepot |
eine greek | een nurks iemand |
eine greekerd | een nurks persoon |
eine greekkop | een nurks persoon |
eine grieniezer | een kwaadaardige knorrepot |
ein groëtmoel | een opschepper |
eine gruëtslap | een verwaand persoon |
eine háassemaeker | een dandy, veel aandacht voor kleding |
eine hampeleman | een sukkel, een niet al te snuggerpersoon |
eine hebbel | een kletskous, een bemoeial, met ziene hebsjnep d'r tösse zitte |
ein hödje | een onnozele hals |
ein hóesmös | iemand die niet uitgaat, eenzelvig iemand |
ein höltje | een domoor |
eine huijklaos | een Houten Klaas |
ein kaajnaas | iemand die het altijd koud heeft |
eine kaaljekker | iemand die zich rijker voordoet, dan dat hij in werkelijkheid is |
ein kaalvot | iemand die letterlijk niets heeft |
ein káatje | een vrouw met een overdreven zorg voor kleding en uiterlijk |
eine kaker | iemand die hard schreeuwt bij het praten |
eine keméeliemaeker | iemand die uitvluchten heeft |
ein kemmelvötje | een lastig en eigenzinnig kind |
ein kernaalie | een kwaadaardige vrouw |
ein kletsmeun | een praatziek vrouwspersoon |
ein kloetsoër | een sufferd |
eine klokesjieter | een gehaaid iemand |
eine klotskop | een dom iemand |
eine knáok | een lomp persoon |
eine knooterzak | een mopperaar |
eine knörf | een lomperik |
eine kôntekróeper | een slijmbal |
eine krintezever | een persoon die zeer zuinig is |
eine króepsjtek |
klein persoon door groeiachterstand |
ein kuke | een onnozele hals |
eine laammaeker | een plager, vervelend iemandeine |
eine labbes | een onbenullig persoon |
ein lap-oer | een onbetrouwbaar iemand |
eine lápzjwáns | niksnut |
ein leknaas | iemand die zeer kieskeurig is met eten, bijna niets is lekker |
ein lômp sjtök vraete | een persoon die geen manieren heeft |
eine mafkees | een gek iemand |
ein meun | een zeurkous |
eine meutiggenger | een luilak |
eine moelejan | een praatziek manspersoon |
eine neetnek | iemand met een moeilijk karakter, vaak tegendraads |
eine niekkel | iemand met een onvriendelijk karakter |
ein niesjierige naas | een nieuwsgierig Aagje |
eine niksnôtser | iemand die niet deugt |
eine nôl | een sul |
eine nôlles | een sul, iemand die zich voor alles laat lenen |
eine ongebèjde | een ruwe kerel |
eine ongekeimde | een ongemanierd iemand |
eine paeperkóok | een slap (niet sterk) iemand |
eine pappèns | een onooglijk dik persoon |
ein peers | een brutaal vrouwspersoon |
eine pi(e)nteneuker | een persoon die vervelend secuur is |
ein plekplaoster | iemand die niet naar huis wil, die als laatste blijft |
ein prengel | een lompe vent |
ein proem | een onvriendelijke vrouw |
eine rabbi | een goedmoedige rakker |
eine remmel | een lompe, eigenwijze vent |
eine reuberink | een domkop |
eine roepzak | iemand die ruw omgaat met o.a. zijn kleding |
eine rotkop | een mispunt |
eine rotzak | een gemeen iemand |
ein sanikmöts |
een zeurkous |
eine siep | een simpel iemand |
eine sies | een sukkel, een lief iemand |
eine sjalevaeger | iemand met veel slechte eigenschappen |
eine sjab | schorriemorrie |
eine sjabbie | schorriemorrie |
ein sjarminkel | onfris uitziend persoon |
ein sjérf | een onuitstaanbaar vrouwspersoon |
ein sjiétbôks | een bang iemand |
ein sjiéthóes | een bangerik |
eine sjin-aos | een onbeschoft iemand, een deugniet |
eine sjlouwberger | eem sluw iemand |
eine sjmachlap | een klaploper, iemand die graag op de beurs van een ander teert |
eine sjmiech | een sluw iemand |
ein sjnebbel | een praatziek vrouwspersoon |
ein sjnoterkuke | een kwajongen |
eine sjoowerik | een bangerik |
eine sjoowesjieter | een bang iemand |
eine sjouter | een aanstellerig iemand |
eine sjpitskop | een gevat, slim persoon |
eine sjravelaer | een onrustig persoon, die niet stil kan blijven zitten |
eine sjravelhannes | niet kunnen blijven zitten, een onrustig iemand |
eine sjtiéfkop | een zeer eigenwijs iemand |
ein sjtök-verdreet | een kind met slecht gedrag, waarover de ouders veel verdriet hebben |
eine sjtraevelaer | een bekvechter |
ein sjtraotvèrke | iemand die het vertier buitenshuis zoekt |
eine sjtröb | een deugniet |
eine sjtröbbant | een kwajongen |
ein sjuumheks | een vrouw die op een slinkse manier alles wil weten |
eine toegeneide | een gierig iemand |
eine toegeknöpde | een gierig iemand |
eine uëm | iemand die ouderwets is in zijn doen en laten |
eine vetkanes | een onhygiënisch iemand |
eine vrechlap | een brutaal iemand |
eine vreigelaer | iemand die bewust meningsverschilllen uitlokt |
eine vreigelzak | iemand die bewust meningsverschilllen uitlokt |
eine wabbes | een onnozele hals |
eine waerse | een koppig iemand |
ein waswiéf | een kletskous |
eine waus | een sukkel |
ein wazelvot | een kletskous |
ein wiéhsnaas | een kind dat voor zn leeftijd al heel veel weet |
eine weiner | volwassen iemand die gelijk begint te klagen |
eine wingksjniejer | een opschepper |
eine wörger | iemand die alleen maar leeft om te werken |
eine wuilis | een goedzak, een sukkel |
ein wuler | iemand die zonder noodzaak blijft doorwerken |
ein zaodzak | een sukkel |
ein zemelkônt | een zeurkous |
eine zjwaegelaer | |
ein zjwambôks | iemand die veel leugens vertelt |
eine zjwammer | een kletsmeier |
eine zjwetskammezaol | een kletskous |
eine zoëbes | een onbenullig iemand |
dae met dae centebak |
een persoon met een vooruit stekende kin, de onderlip staat verder naar voren dan de bovenlip |
dae met dae zender |
die persoon met die bochel |
dae met die sjeetkin | een persoon met een vooruitstekende kin |